10 Ekim Ankara katliamı: Bitmeyen adalet arayışı
Ankara Tren Garı Katliamı, AKP’nin tek başına iktidarı kaybettiği 7 Haziran 2015 tarihindeki seçimlerden kısa bir müddet sonra meydana geldi. 10 Ekim 2015 tarihinde Sıhhiye Meydanı’ndaki Emek, Barış ve Demokrasi mitingi için Ankara Tren Garı önünde toplanan yüzlerce kişi, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük katliamına şahit oldu. Yunus Emre Alagöz ve kimliği tespit edilemeyen bir IŞİD militanı, Tren Garı önünde saat 10:04 sıralarında üzerlerindeki patlayıcıyı infilak ettirdi. Canlı bomba saldırısı sonucunda 103 kişi hayatını kaybederken 500’ün üzerinde kişi ise yaralandı.
Katliamın akabinde açılan 36 sanıklı davada, 19 kişi mahkûm edildi. Bunlardan 9’u 101’er defa ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası ve 12 bine yakın mahpus cezası aldı. Ortasında IŞİD’in bir devir Türkiye buyruğu olan İlhami Balı’nın bulunduğu 18 firari hakkındaki yargılama evrakı ise ayrıldı. Lakin 9 sanığın cezasını onayan Yargıtay 3. Ceza Dairesi, 10 sanığın evrakını ise bozdu. Bu nedenle Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 10 tutuklu sanık ile 19 firari sanığın yargılanması sürüyor.
Peki 8 yıl evvel gerçekleşen Ankara Tren Garı katliamında ihmaller nelerdi?
Yol denetimi yapılmadı
Katliamı gerçekleştiren canlı bombaları taşıyan araç, IŞİD’in Gaziantep buyruğu Yunus Durmaz’ın yardımcısı Halil İbrahim Dingin tarafından 9 Ekim akşamı yola çıktı. Ankara dışından gelen araçların durdurulması ve arama konusunda mahkemeden karar alınmasına rağmen Ankara Emniyet Müdürlüğü saat 00.00-9.00 ortasında başşehir girişlerinde arama uygulamasına orta verdi. Canlı bombaları taşıyan araç, yol denetimi olmamasının rahatlığıyla Ankara’ya ulaştı. Ayrıyeten miting için 2 bin 44 polis görevlendirilmişken, toplanma alanı olan Gar etrafında sırf 129 polis vardı. Gar Meydanı’ndaki toplanma alanına gelenler de aranmadı.
Katliam hazırlığı biliniyordu
Canlı bombaları taşıyan araca eskortluk yapan IŞİD üyesi Yakup Şahin’in Gaziantep’in Nizip ilçesinde bir gübre bayisinden amonyum nitrat almaya çalışması, polise ataktan 11 gün evvel ihbar edildi. Nizip Emniyeti, Şahin’in kimliğini tespit etti. 2 Ekim 2015’te bu durumu Gaziantep Emniyet Müdürlüğü’ne bildiren Nizip Emniyeti, gerekli araştırmaların yapılmasını istedi. Lakin Şahin hakkında yakalama kararı çıkarılmadı.
62 farklı istihbarat notu geldi
10 Ekim katliamına gidilirken IŞİD’teki hareketlilik Emniyet Genel Müdürlüğü ve MİT tarafından tespit edildi. O devir Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat ve Terörle Gayret Daire Başkanlığı tarafından, IŞİD’in canlı bomba saldırısı düzenleyeceğine yönelik istihbarat alındı. İstihbaratta, “DEAŞ’ın (IŞİD) yapmaya karar verdiği büyük bir hareket için seçtiği kümesi Suriye’deki bir kampta özel eğitime aldığı, aksiyonun uçak-gemi kaçırma ya da miting-kalabalık yerde çok sayıda canlı bomba patlatma formunda olabileceği” uyarısı yapıldı. Lakin kâfi önlemler alınmadı.
İçişleri Bakanlığı’nın katliamdaki ihmallere ait yürüttüğü soruşturma kapsamında Emniyet ve MİT’in IŞİD’in terör saldırısı düzenleyeceğine ait 62 başka istihbarat notu geçtiği tespit edildi. Son gelen ihbar ise katliamdan bir gün evvel Ankara Emniyeti’ne ulaştı. Fakat Ankara Emniyeti Terör ve İstihbarat Şube Müdürlükleri, istihbarat notunu “önemsiz bularak” gerekli üniteleri uyarmadı.
Canlı bombanın ailesiyle vedalaştığı biliniyordu
Emniyet’in canlı bomba listesinde yer alan ve “terör nitelikli kayıp şahıs” olarak aranan Yunus Emre Alagöz’ün yapılan telefon dinlemelerinde ailesiyle vedalaştığı dahi belirlendi. Üstelik Alagöz’ün kardeşi Pir Abdurrahman Alagöz, 20 Temmuz 2015’te Suruç katliamını yapan saldırgandı. Bu istihbaratlara karşın Ankara Valiliği’nde 14 Eylül 2015’te yapılan güvenlik toplantısında miting iptal edilmedi. Miting öncesinde ise Emniyet sırf kendi işçisini “canlı bomba ataklarına karşı hassas olunması” istikametinde uyarırken mitingi düzenleyenlere haber verilmedi.
Bir tek kamu vazifelisi yargılanmadı
Ankara Tren Garı katliamının akabinde ihmali olan kamu vazifelileri tarafından hem idari hem de isimli soruşturma yürütüldü. İçişleri Bakanlığı müfettişleri, hazırladığı 25 Şubat 2016 tarihli raporda devrin Ankara Emniyet Müdürü, İstihbarat Şube müdür vekili, TEM Şube Müdürü, eski Güvenlik Şube müdür vekili ve TEM Şubesi C Ofis amirinin ihmalini tespit etti. Raporda, bu isimler hakkında soruşturma müsaadesi istendi. Fakat Ankara Valiliği, soruşturma müsaadesi vermedi. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı ise soruşturma müsaadesi verilmemesine ait karara itiraz etmeyince, evrak dava açılamadan kapandı.
IŞİD’in Gaziantep örgütlenmesi
IŞİD’in Ankara Gar katliamını gerçekleştirmesini kolaylaştıran etkenlerin başında Gaziantep’te kurduğu hücre yapılanması geldi. Katliamdan sonra IŞİD’in meyyit ele geçirilen Gaziantep Buyruğu Yunus Durmaz’ın bilgisayarından çıkan notlar, örgütün kentte kurduğu yapılanmayı ortaya çıkardı. Notlara nazaran, IŞİD’in Gaziantep hücrelerine bağlı 150 şahsa canlı bomba, bombalı akın ve silahlı eğitim verildi. Bu bireyler 120 dolar ile 690 dolar ortasında maaşa bağlandı. Yeniden IŞİD’in Türkiye genelindeki Alevi köyleri, dernekleri, kiliseleri, yabancı misyon temsilciliklerini, ÇYDD ve ADD şubelerinin adreslerini tek tek tespit ederek fişlediği de anlaşıldı.
Diğer yandan Gaziantep’teki hücre meskenine girip çıktığı kamera imajlarına yansıyan lakin kimliği tespit edilemeyen 30 IŞİD üyesi, ortadan geçen 8 yılda hala bulunamadı. Savcılık, Emniyet Genel Müdürlüğü’nden bu IŞİD’lilerin kimliğini tespit etmesini bekliyor.
“Devletin sorumluluğu karanlıkta kaldı”
10 Ekim davası avukatlarından Senem Doğanoğlu, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, hala katliam failleri hakkında açık olan soruşturma evrakının olduğunu belirterek “IŞİD militanlarının bile tespit edilmediği, ceza alanların ise örgütsel bağlarının, 10 Ekim katliamını gerçekleştirme yollarının, devletin onlara en hafif tabirle ‘ihmal’ ile açtığı yolların ortaya konulmadığı bir yargılama süreci yaşandı, yaşanıyor. Devletin sorumluluğu da IŞİD’li faillerin sorumluluğu da karanlıkta bırakıldı. 7 Haziran-1 Kasım seçim periyodu karanlığı yargının önünde de hâlâ devam ediyor” değerlendirmesini yaptı.
“Sekiz yıl geçti, adalet yok”
Katliamda eşi Avukat Uygar Coşgun’u yitiren 10 Ekim Barış Derneği Genel Lideri, Avukat Mehtap Sakinci, geçen yılki anmanın temasının “gelmeyen adalet ve cezasızlık olduğunu” anımsattı. Lakin bu yıl durumun daha da makus olduğunu belirten Sakinci, “Sekiz yıl geçti. Adalet cephesinde ne bir şey elde ettiğimizi hissediyoruz ne de kısa vadede adaletin geleceğine inanıyoruz” dedi. “Katliamları aydınlatılmamasına dair iradenin azaldığını görüyoruz” sözünü kullanan Sakinci, Anayasa Mahkemesi’nin kamu görevlileriyle ilgili soruşturmada takipsizlik verilmesine ait yaptıkları başvuruyu beş yıldır görüşmemesini eleştirdi.
Sakinci, “Kamusal sorumluluk yargılamanın kırmızı çizgisiydi. Zati kamusal sorumluluğu tartışmayan bir yargı ile karşı karşıya kaldık. Bu yargının da apar topar bir formda bu belgeyi kapatmaya yönelik motivasyonda olduğunu gördüğümüzde, kamusal sorumluluğun yargılamaya mevzu olmayacağını anladık” dedi.
İstihbari bilgilere karşın bu katliama yol verildiğini savunan Sakinci kelamlarını “Bu manada öfkeliyiz. Yaralıların üzerine gaz sıkan kamusal sorumluluk var. Ömrünü yitirenlerin biber gazıyla ömrünü yitirdiğine dair kanıtlar var. Buna karşın güya orada kimse yaralıların üzerine gaz sıkmayan polis varmış üzere bu sıkıntıyı biz uyduruyormuşuz üzere davranıyorlar. Lakin bizi hiçbir halde dinlemeyen bir yargı ile karşı karşıyayız. Buna gerçek adalet demek hakikat olmaz” biçiminde sürdürdü.
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl ulaşabilirim?