AB yapay zekayı denetim altına almayı hedefliyor

Avrupa Birliği (AB), günler süren müzakerelerin akabinde yapay zeka teknolojisinin kurallara bağlanmasını öngören yasa tasarısı üzerinde uzlaşma sağladı.

AB Kurulunun iç pazardan sorumlu üyesi Thierry Breton, Avrupa Parlamentosu, AB Kurulu ve AB’ye üye ülkelerin “Yapay Zeka Eylemi” (AI Act) olarak isimlendirilen tasarıda uzlaşma sağlamasını “Tarihi” olarak nitelendirdi. Thierry X hesabından yaptığı açıklamada, “AB, yapay zekaya ait net kurallar getiren birinci kıta oldu. Yasal bir düzenlemeden çok daha fazlası olan Yapay Zeka Hareketi, AB’deki startup şirketlerin ve araştırmacıların global seviyedeki yapay zeka yarışına liderlik etmeleri için bir başlangıç” tabirlerini kullandı.

AB Kurulu Lideri Ursula von der Leyen da X hesabından yaptığı açıklamada, Yapay Zeka Hareketi’nin global seviyede bir birinci olduğunu vurgulayarak, kelam konusu tasarı için, “Yapay zekanın geliştirilmesinde güvenebileceğiniz, insanların ve şirketlerin temel hakları ve güvenliği için oluşturulan tek yasal çerçeve” dedi.

Yapay zeka düzenlemesi

AB’nin üzerinde uzlaştığı yasal düzenleme, yapay zekanın mümkün riskleri ve tesirleri temelinde yükümlülükler getirilmesini öngörüyor. Yapay zeka bilhassa sıhhat, demokrasi, etraf yahut güvenlik alanlarında riskli olarak nitelendiriliyor.

AB’nin kuralları, algoritmaları geliştirmek için kullanılacak bilgilerin kalitesinin garanti altına alınmasını ve yapay zekanın geliştirilmesinde hiçbir telif hakkının ihlal edilmemesini öngörüyor. Bunun yanı sıra yapay zeka ile üretilen metin, görsel ve seslerin bu teknoloji ile üretildiğinin açık bir halde belirtilmesi mecburî olacak.

Kritik altyapı, güvenlik kurumları ve işçi daireleri üzere risk olabilecek alanlarda ise yapay zeka kullanımının daha sıkı kurallara bağlı olması hedefleniyor. Bu alanlarda, yapay zekanın insan denetiminde olmasının kural koşulması planlanıyor.

Bazı uygulamalar yasak olacak

Varılan uzlaşmaya nazaran, yapay zekadan yararlanan birtakım uygulamalar büsbütün yasak olacak. Bunlarda ortasında hassas olarak bedellendirilen cinsel yönelim yahut dini inanç üzere kategorilerde ayrım yapabilecek biyometrik sistemler mutlaka kullanılamayacak. İnternetten fotoğrafların yapay zeka aracılığıyla seçilmesi yahut güvenlik kameralarındaki kayıtların yüz tanıma bilgi bankaları için kullanılmasına da müsaade verilmeyecek. Fakat terör akınları yahut insan ticaretinin kurbanı olan bireylerin aranması üzere durumlarda biyometrik bilgilerin yapay zeka aracılığı ile istisnai kullanılması mümkün olacak.

Avrupa Parlamentosu ile üye ülkeler ortasında biyometrik dataları toplama konusunda uzlaşmazlık yaşanıyordu. Parlamentonun hazırladığı tasarıda otomatik yüz tanıma üzere hususlarda yapay zeka kullanımının yasaklanması öngörülüyordu. Lakin AB’ye üye ülkeler, ulusal güvenlik, savunma ve öteki askeri alanlarda istisnalar yapılmasını istiyordu. Sağlanan uzlaşma, kolluk kuvvetlerinin biyometrik kimlik tanıma sistemlerini kullanmasına kısıtlamalar getirilmesini öngörüyor.

Tartışma yaratan bir öbür husus ise temel modeller olarak isimlendirilen, geniş çaplı bilgiler ile donatılan GPT üzere yapay zeka uygulamalarına ait düzenleme oldu. Almanya, Fransa ve İtalya temel yapay zeka modellerinin teknolojisine ait genel bir düzenleme yerine yalnızca somut birtakım uygulamalara ait düzenleme getirilmesi gerektiğini bildirmişti. Yapılan müzakerelerde bu modellerin geliştirilmesinde şeffaflık yükümlülüğü getirilmesinde uzlaşma sağlandı.

Yıl sonuna kadar yasa tasarısına son halinin verilmesi bekleniyor. Yasa tasarısı, AB üyeleri ve Avrupa Parlamentosu tarafından onaylandıktan sonra iki yıl içinde maddeleşerek yürürlüğe girmesi hedefleniyor.

AFP,rtr,dpa / JD,ET

DW Türkçe’ye VPN ile nasıl bağlanabilirim?