ABD-İran sınırında tutuklu takası
ABD ile İran ortasında Katar arabuluculuğunda yürütülen müzakereler sonucunda gerçekleşen tutuklu takası memleketler arası gündeme damgasını vurdu.
ABD’nin İran’ın Güney Kore’de dondurulan 6 milyar dolarlık varlığını hür bırakması ve bunun Katar’a ulaştığının taraflarca teyit edilmesi sonrasında Washington ve Tahran eşzamanlı adım attı.
Uçaklar havalandı
İran, tutuklu 5 ABD vatandaşını hür bırakırken, ABD Lideri Joe Biden, 5 İran vatandaşı hakkında af kararını imzaladı.
Tahran’ın özgür bıraktığı 5 ABD’li, Doha’ya götürülmek üzere arabulucu Katar’ın gönderdiği bir uçakla İran’dan ayrıldı. Kendilerine Katar’ın büyükelçisinin de eşlik ettiği bildirildi. Birebir vakitte ABD’nin haklarında af kararı çıkarttığı 5 İran vatandaşından ikisi de Katar’a uçtu.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasser Kanaani, iki İran vatandaşın ülkelerine dönecekleri, ikisinin ABD’de kalmaya devam edeceği, birinin de üçüncü bir ülkede bulunan ailesinin yanına gitmek istediği bilgisini paylaştı.
İran memnun
Sözcü Kanaani, ayrıyeten İran’ın Güney Kore’deki dondurulmuş mal varlığının özgür bırakıldığına işaret ederek, “İnşallah bugün bu mal varlıkları büsbütün İran hükümeti ve milleti tarafından denetim edilmeye başlanacak” dedi.
İran’ın özgür bıraktığı, ABD’li tutuklular ortasında Siamak Namazi, Emad Sharqi, Morad Tahbaz bulunuyor. Üçü geçen hafta mahpustan çıkartılarak mesken hapsine alınmıştı. Öteki ikisinin ise isimleri açıklanmadı. Beşi de hem İran hem ABD vatandaşı.
İranlı yetkililer ise ABD’de haklarında af kararı çıkartılan İran vatandaşlarının isimlerini, Mehrdad Moin-Ansari, Kambiz Attar-Kashani, Reza Sarhangpour-Kafrani, Amin Hassanzadeh ve Kaveh Afrasiabi olarak duyurdu.
Eleştiri oklarının gayesindeki Biden’dan yeni yaptırım kararı
Bu ortada tutuklu takası için İran’ın dondurulan varlığını özgür bırakan Biden, Cumhuriyetçilerin sert tenkitlerinin amacında.
Cumhuriyetçiler, İran’ın Ortadoğu’daki Amerikan askerlerine artan oranda tehdit oluşturduğunu, Biden idaresinin ise takas muahedesiyle İran iktisadını canlandırdığını sav ediyor.
Biden idaresi yetkilileri ise takası savunuyor, Biden’ın takasın çabucak akabinde İran İstihbarat Bakanlığı ile eski cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad hakkında yaptırım kararı aldığına dikkat çekiyor.
Biden: “Bedelini ödetmeye devam edeceğiz”
ABD Lideri Biden, takas muahedesi konusunda, “İran’da hapsedilen beş saf Amerikalı nihayet meskenlerine dönüyor” açıklamasını yaptı, bu muahedeyi mümkün kılan Katar, Umman, İsviçre ve Güney Kore’ye katkılarından ötürü teşekkür etti.
ABD vatandaşlarını İran’a seyahat etmemeleri konusunda uyaran Biden, ayrıyeten yıllar evvel İran’da kaybolan ABD vatandaşı ve eski Federal Soruşturma Ofisi (FBI) çalışanı Bob Levinson’un akıbeti konusunda Tahran tarafından hâlâ bilgi beklediklerini vurguladı.
Biden, beş Amerikalının ülkelerine dönüşlerine sevindikleri bir anda tıpkı vakitte dönemeyenleri de hatırlamak istediklerini söyleyerek, İran’a bölgedeki provokatif aksiyonlarının “bedelini ödetmeye devam edeceklerini” kaydetti, Ahmedinejad ve İran İstihbarat Bakanlığı hakkında alınan yaptırım kararına işaret etti.
Mekik diplomasisi
Körfez ülkesi Katar’ın tutuklu takasını sağlamak için son bir yılda Doha’da başka hotellerde İran ve ABD heyetleriyle en az 8 tıp görüşme gerçekleştirdiği belirtiliyor.
“Ezeli düşman” olarak nitelendirilen ABD ile İran’ın, Katar’ın arabuluculuğunda aylarca süren müzakereler sonrasında attıkları bu adımların kıymetli olduğu belirtiliyor. Fakat iki ülke ortasında İran’ın nükleer programı ve bölgedeki faaliyetlerinden, ABD’nin Tahran’a uyguladığı yaptırımlar ve Amerika’nın Körfez ülkelerindeki askeri varlığına kadar pek çok bahiste derin görüş ayrılıklar devam ediyor.
AFP, Reuters, AP/ DA, EC