Almanya çok sağcı AfD’nin yükselişini tartışıyor
Aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisi, giderek daha fazla taraftar topluyor. Almanya’da son haftalarda yapılan kamuoyu araştırmalarında Başbakan Olaf Scholz’un önderi olduğu Toplumsal Demokrat Parti’yi (SPD) geride bırakan AfD, ana muhalefetteki Hristiyan Birlik blokunun gerisinden ikinci güç oldu. Anketlerde oy oranı bir müddettir yüzde 20’lerde seyreden parti, küçük kentlerde de olsa, evvel bir kaymakamlık, daha sonra da bir belediye başkanlığı seçimini kazandı. Elde ettiği bu başarılarla özgüveni artan parti, bir sonraki seçimlerde başbakan adayı çıkarmak istediğini de duyurdu.
İslam ve göç tersi bir parti olan AfD, kamuoyunun dikkatinin kendisine yöneldiği bir periyotta, bugün Magdeburg kentinde kongre düzenliyor. Evvelki kongrelerden farklı olarak partide bu kere kanat çekişmeleri ve işçi uyuşmazlıkları olmayacak. Partinin “ılımlı” takımları ile radikal çekirdek idare ortasında süren çabayı radikaller kazanınca muhaliflerin tamamı partiden dışlanmıştı. Parti artık radikal yapısını daha da güçlendiriyor.
Yaklaşık 600 delegenin katıldığı kongrede önümüzdeki sene yapılacak Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerine hazırlık öne çıkıyor. AfD, kongrede AP seçimlerinin adaylarını ve seçim programını netleştirecek.
İtalya’nın “post-faşist” olarak diye nitelenen Başbakanı Giorgia Meloni’nin NATO, AB ve ABD ile uyumlu bağlarına devam etmesi ve Ukrayna savaşında Kiev’in yanında yer almasını sert biçimde eleştiren AfD, Avrupa’daki çok sağcıları kendi ardında toplamayı hedefliyor. “Şu devir Avrupa’nın en değişik sağcı partisiyiz” diyen partinin AP milletvekili Maximilian Krah, muvaffakiyetlerini kendilerine has radikalliklerinden aldıklarını savunuyor. Krah’a nazaran oy artırmanın yolu “uyumlu olmak ve kitlelerin suyuna gitmek” üzere görünse de bu bir yanılgı. Krah, şu anda sahip oldukları muvaffakiyetin, çizgilerini netleştirmeye borçlu olduklarını söz ediyor.
AfD yeni bir Avrupa Birliği istiyor
Kongrede son biçimi verilecek seçim programının çerçeve dokümanı de partinin radikal planları hakkında ipuçları veriyor. Evrakta AfD’nin dış siyasetteki esas amaçları başlangıçta “Almanya’nın NATO’dan, Avrupa Birliği’nden ve Euro Bölgesi’nden çıkması” formunda sıralanıyordu. Lakin AP seçimlerinden zaferle çıkacağını savunan bir parti olarak “AB’den çıkma” söylemi ağır reaksiyona yol açınca, parti bu kısmı “AB’nin denetimli formda dağıtılması” olarak değiştirdi. AfD kendi ideolojisine nazaran yeni bir AB kurulması gerektiği savunuyor. Evrakta “Bizler yeni bir Avrupa iktisadı ve çıkar birliği, Avrupalı uluslardan oluşan yeni bir birlik kurmayı hedefliyoruz” sözlerine yer veriliyor.
Çerçeve dokümanda dikkat çeken anahtar sözcükler ulus, egemenlik ve kimlik. Yalnızca “ulus” ve “ulusal” sözleri dokümanda 145 defa geçiyor. Ulus vurgusuyla uyumlu olarak parti, AB’nin aldığı kararların ulusal hükümetler ile devletlere devredilmesini savunuyor. AfD, seçim programında AP’nin dağıltılmasını da talep ediyor. Seçimlerini kazanmayı hedeflediği yapının dağıtılması talebi “milletvekillerinin yasal olmadığı” argümanına dayanıyor.
Belgenin çabucak giriş kısmında AB’yi “küreselliğe inanan seçkinlerin görevlendirdiği” tabirine yer veriliyor. Böylelikle komplo teorilerini yayan marjinal çok sağcı kümelerin kullandığı “küresel elitler” kavramını da programına dahil etmiş oluyor.
Rusya ile yine yakınlaşmayı talep eden AfD, programında Moskova’nın Ukrayna’ya açtığı savaşın “taraflarda büyük acılara neden olduğu” tespitini yapmakla birlikte Rusya’ya yönelik ekonomik yaptırımların kaldırılmasını talep ediyor. ABD ile bağlarda uzaklıklı bir tavrı savunan AfD, “ABD’nin çıkarları Almanya’nın çıkarlarından büyük ölçüde ayrılıyor” sözünü kullanıyor.
İklim muhafaza ve alternatif güce karşı
Aşırı sağcı AfD, iklim muhafaza programlarına ve yenilenebilir güce de son vermeyi vaat ediyor.
Göç ve İslam bahislerinde sert bir çizgi izleyen partiye nazaran Avrupa kendisini göçmenlere ve İslam’a karşı koruyan bir kaleye dönüştürmeli. İslam dininin Avrupa için bir tehlike olduğu savını sürdüren parti, İslam’ın Avrupa’nın temel prensipleri olan hak, özgürlük ve demokrasi bedelleriyle uyumlu olmadığını düşünüyor. Bu nedenle de Müslüman olarak tanımlanan ülkelerden göçün sert biçimde sonlandırılması gerektiğini savunuyor. Bunun için gerekirse AB hudutlarının duvarlarla, pürüzlerle savunulacağı kelamını veriyor.
“Birinin Alman pasaportuna sahip olmasının onun Alman olduğu manasına gelmediğini” düşünen parti, kabahat istatistikleriyle ilgili önergelerinde evvel şüphelilerin vatandaşlıklarını sorarken daha sonra zanlıların isimlerini talep etmeye başlamıştı. Almanya’da yaşayan yaklaşık 3 milyon Türkiye kökenli de vakit zaman AfD’nin gayesi oluyor.
Irkçılık ve ayrımcılıkla çabayı de reddeden AfD, Almanya’nın geçmişi ile hesaplaşmasına da karşı. 2024 seçim programı çerçeve dokümanına nazaran Avrupa’da sömürgecilik sonrası oluşan ideolojide yer alan “günah ve utanma kültürü” tarihi gerçeklere uygun değil.
AfD içinde Almanya’da Hitler, nasyonal sosyalizm devri ve Neonazilerle ilgili olumlu tavır takınan isimler de bulunuyor. Bu şahıslara yönelik şimdiye kadar hiçbir yaptırım uygulanmamış olması da sık sık tartışma konusu oluyor.
AfD’nin savunduğu aile modeli klâsik kadın-erkek münasebetine dayanıyor. LGBTİ+ evliliklerini reddediyor. Kendisini “ailenin koruyucusu” olarak gören AfD, kürtajı da sıhhat münasebeti ve cinsel istismar durumları hariç sonlandıracağı kelamını veriyor.
AfD ile demokratik partilerin işbirliği tartışmaya açıldı
AfD, Almanya’da hem Federal Meclis’te hem de 16 eyalet parlamentosunda temsil ediliyor. Lakin şimdiye kadar mevcut demokratik partiler İslam ve göç aykırısı AfD ile işbirliğine yanaşmadığından daima muhalefette yer aldı. AfD, birinci kere Haziran ayında Thüringen Eyaleti’ndeki Sonneberg’de kaymakamlık seçimini, Temmuz ayı başında da Saksonya-Anhalt’ta yeniden küçük bir kent olan Raguhn-Jeßnitz kasabasında belediye başkanlığı seçimini kazanarak mahallî seviyede sorumluluk elde etti.
Bu başarısı Almanya’daki demokratik partilerin AfD ile işbirliği yapıp yapmayacağı konusunu yine gündeme taşıdı. Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) Genel Lideri Friedrich Merz’in geçen Pazar günü ZDF televizyonundaki bir söyleşisinde AfD ile lokal bazda iş birliği yollarının aranabileceğini söylemesi ağır reaksiyona yol açtı. Merz’e daha sonra partisinin kongresinde aldığı “AfD ile hiçbir formda işbirliği yapılamaz” kararı hatırlatıldı. Bunun üzerine CDU önderi geri adım attı ve Twitter’den yaptığı paylaşımda “Tekrar netliğe kavuşturalım, CDU’nun kararı geçerlidir. Mahallî idareler bazında da partimiz CDU, AfD ile birlikte çalışmaz” diye yazdı.
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl ulaşabilirim?