Almanya: Türk vatandaşlarının sistemsiz göçünde rekor artış

Almanya’ya sistemsiz göçte Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sayısı artıyor. Hudut güvenliğinden sorumlu Federal Polisin DW Türkçe’ye verdiği bilgilere nazaran, geçerli bir oturum yahut seyahat dokümanı olmadan hudutlardan Almanya’ya giriş yapmaya çalışırken yakalanan Türk vatandaşı sayısı 2019’da 2 bin 77 olarak kaydedilirken, bu sayı geçen yıl 9 bin 94’e yükseldi. Bu da yüzde 338 oranında artışa tekabül ediyor.

Polis, Ocak-Eylül 2023 periyodunda de toplam 12 bin 321 Türk vatandaşının sistemsiz yollardan giriş yapmaya çalışırken tespit edildiğini, sene sonuna kadar bu sayının 20 bine ulaşmasının beklendiğini aktardı ve “Bu durumda, bu 2019’a nazaran on kat artış manasına gelir” değerlendirmesini yaptı.

Toplamda ise geçen yıl Almanya’ya kara, hava ve deniz sonlarından giriş yapmaya çalışırken yakalanan sistemsiz göçmen sayısı 91 bin 986 oldu. Koronavirüs pandemisinin damgasını vurduğu 2021’de ise bu 57 bin 637 olmuştu. Bu yılın Ocak-Eylül ayları ortasındaki periyotta ise toplam sistemsiz göçmen sayısının 89 bin 819’a ulaştığı kaydedildi.

Hangi sonlardan kaç Türk vatandaşı giriş yapıyor?

Almanya’ya yasa dışı yollarla girmeye çalışan Türk vatandaşlarının sayısı giriş yapmaya çalıştıkları hudutlara nazaran farklılık gösteriyor. 2019’da pandemiden evvel Polonya hududundan girerken yakalanan Türk pasaportlu göçmen sayısı yalnızca 31 iken, bu sayı 2022’de 907’ye, bu sene Eylül sonuna kadar da bin 857’ye yükseldi.

İsviçre’den girişlerde de 2019’da yalnızca 52 sistemsiz göçmen tespit edilirken geçen sene bu 471, bu yılın birinci dokuz ayında da bin 180 oldu.

Almanya’ya doğuda sonu olan Çekya’dan girişlerde de 2019’da 568 Türk vatandaşı saptanırken, bu sayı geçen yıl 2 bin 721’e yükseldi. Bu sene ise Türk pasaportu taşıyan sistemsiz göçmen sayısında düşüş kaydedildiği ve bin 440 kişinin yakalandığı belirtildi.

Avusturya sonundan girişlerdeki artış ise kesintisiz devam ediyor. 2019 yılında Avusturya hududunda yalnızca 468 Türk vatandaşı tespit edildi. Bu sayı geçen sene 3 bine yaklaşırken, bu yılın birinci dokuz ayında 6 bini aştı.

Federal Polisin DW Türkçe’ye aktardığına nazaran, Balkan ülkeleri Almanya’ya sistemsiz göçte kıymetli rol oynuyor. Türk vatandaşlarının vizesiz biçimde Sırbistan’a seyahat edebilmesinin Türkiye’den sistemsiz göçü artıran bir faktör olduğu belirtiliyor.

DW Türkçe’ye konuşan Türkiye’den gelen kimi sığınmacılar, kaçakçılar üzerinden vizesiz biçimde Balkan ülkelerine seyahat ettiklerini, oradan da kara yoluyla Almanya’ya giriş yaptıklarını aktarmıştı.

Ayrıca son bir yıldır, Polonya’da yalnızca kağıt üzerinde var olan bir şirkette çalışmak üzere parayla vize alarak gelen birtakım şahısların de Almanya’ya geçerek kalmayı denedikleri ortaya çıkmıştı.

Kimler geliyor?

Federal poliste alınan bilgilere nazaran Almanya hudutlarında yakalanan Türk vatandaşları ortasında erkeklerin sayısı bayanların dört katı. Gelenlerin yarısının yaşları da 18-32 ortasında.

Polis, içinde bulunduğumuz 2023 yılında bilhassa 14 yaş altı çocuk sayındaki artışa dikkat çekiyor. 2022’de Türk pasaportu taşıyan sistemsiz göçmenler ortasında 14 yaş altı çocukların oranının yüzde 5-9 ortasında değiştiği, bu yıl ise bu oranın yüzde 25’e yaklaştığı belirtiliyor.

Sığınmacılara yardım eden sivil toplum kuruluşu ProAsyl’ün Aşağı Saksonya İdare Şurası Üyesi, avukat Dündar Kelloğlu, evvelden genelde tehlikeli olduğu için erkeklerin sistemsiz yolla geldiğini, kalmayı başarmaları halinde ailelerini yanlarına getirdiklerini söylüyor. Kelloğlu, son yıllarda ise bunun değiştiğini, tehlikesine karşın çok sayıda kişinin ailesiyle birlikte yola çıktığını, hatta kimi ailelerin küçük yaşta çocuklarla yola düştüğünü belirtiyor.

“Gelenlerin ezici çoğunluğunun ferdî bir iltica münasebeti yok. Türkiye’deki genel siyasi ve ekonomik gidişat ömür alanı bırakmadığı için geliyor” diyen kıdemli avukat, ferdî bir tehdit yahut tehlike ya da haklarında soruşturma yahut takibat olmadığı takdirde Almanya’da kabul edilme ve oturum alma bahtlarının çok düşük olduğunu vurguluyor. Almanya’da iltica başvurusu yapan Türk vatandaşlarına son aylarda ret yanıtıyla birlikte direkt ülkeyi terk etme tebligatının da gönderildiğini belirten Kelloğlu, burada hedefin süratli biçimde hudut dışı etme ve caydırma olduğunu tabir ediyor. Kelloğlu, “Retle bir arada hudut dışı geldiğinde karara itiraz etseniz dahi idari mahkeme yürütmeyi durdurmayabilir, yani süratle hudut dışı edilmeniz kelam konusu olabiliyor” diye de ekliyor.

Fotoğraf: Lisi Niesner/REUTERS

“Düzensiz göçü son deva görüyorlar”

Tehlikesine karşın beşerler, hatta çocuklu aileler kendilerini neden kaçakçılara teslim ediyor? Avukat Kelloğlu’na nazaran bu güç adımı atmalarında iki faktör öne çıkıyor; “İlki, Almanya’da ailesi, akrabası yahut arkadaşları olanlar onlardan Almanya’daki hayat şartlarını duyuyor, kendi makus şartları ile karşılaştırdığında ülkede katiyen bir gelecek umudu görmüyor ve Almanya’daki amcasının, teyzesinin, kardeşinin, yeğeninin yanına göç etmeyi son deva görüyor” diyor.

Kelloğlu’na nazaran ikinci faktör de toplumsal medya kanalları üzerinden yayılan Almanya’ya dair yanlış ve palavra paylaşımlar. Kelloğlu, kendilerine başvuran çok sayıda kişinin “Ama internette gördüm,” “Whatsapp kümesinde arkadaşlar yazdı” yahut “Tiktok’ta ortacılar söyledi, Almanya’da iş bulursanız kalabiliyorsunuz dediler” biçiminde sözler kullandığını aktarıyor. “Düzensiz yolla gelenlere ‘Almanya’da kalamazsınız’ dediğimizde inanmıyorlar ve büyük hayal kırıklıkları yaşıyorlar” diyen Kelloğlu, ayrıyeten akrabalarından uzak mülteci kamplarında makûs şartlarda kalmaktan da çok şikayetçi olduklarını anlatıyor. Kelloğlu, Almanya’ya gelme niyeti olanlara da toplumsal medya yerine ülkelerin resmi internet sayfalarından bilgi almaları tavsiyesinde bulunuyor.

Uzmanlar, önümüzdeki periyot de Türkiye’den sistemsiz göçte azalma beklemediklerini söylüyor. Göç araştırmacısı Murat Erdoğan, bu periyotta Türkiye’deki kimi kümelerin kendini inançta hissetmemesi nedeniyle yurt dışına çıkmaya çalıştığını belirtiyor ve çok sayıda eğitimli kişinin de vize alarak yasal yoldan Avrupa’ya gelememesi nedeniyle sistemsiz göçe yöneldiğini aktarıyor.

Anayasa Mahkemesi’nin Seyahat davasından tutuklu Can Atalay lehine verdiği karar sonrasında yurt dışına çıkışların daha da artabileceğine işaret eden Erdoğan, “Çünkü Anayasa Mahkemesi kararının Yargıtay tarafından uygulanmaması, hatta Anayasa Mahkemesi üyeleri hakkındaki hata duyurusunda bulunulması, her ne kadar çok iç politik bir husus üzere görünse de insanların kendini inançta hissetmeye ait kuşkuları tekrar arttı ve hukuk devletine inancı da bir defa daha derinden sarstı” diyor ve “Bunun da Avrupa’da bir yankısı olacaktır” diye ekliyor.

Avusturya, Polonya, İsviçre ve Çekya hududunda denetimler yapılıyor

Almanya’ya sistemsiz göç yıllardır ülkenin güneyindeki Avusturya hududunda ağırlaşıyordu. Lakin son iki yıldır İsviçre ile doğu hududu olan Polonya ve Çekya’dan da sistemsiz göç arttı. Ülkede sistemsiz göçün ana gündem unsuru olmasıyla Federal Hükümet üzerindeki baskı da artınca Avusturya sonundan sonra Ekim ayı ortasından itibaren Polonya, Çekya ve İsviçre sonlarında da nizamlı denetimlere başlandı. Kelam konusu denetimlerin başlamasıyla birlikte birinci defa bu sene Ekim ayında sistemsiz göçmen sayısında artış kaydedilmediği belirtiliyor.

Almanya’ya yasa dışı yollarla giriş yapmaya çalışırken yakalananların sayısının ülkedeki toplam iltica müracaatlarının çok altında kalması ise birçok sistemsiz göçmenin yakalanamadığı halinde yorumlanıyor.

Almanya geçen yıl Ukrayna’dan 1 milyon 100 binden fazla sığınmacı aldı. Öbür ülkelerden de 245 bin sığınmacı geldiği açıklandı. Bu sene sonuna kadar ise iltica müracaatlarının sayısının 300-350 bin ortasında seyretmesi bekleniyor.

Almanya’ya yapılan sığınma müracaatlarında birinci sırada Suriyeliler geliyor. Onları Türkiye ve Afganistan’dan gelenler takip ediyor.

Türk vatandaşı kaçakçı sayında da artış

Son yıllarda Almanya sonlarında yakalanan bireylerin polise aktardığına nazaran Türkiye’den Almanya’ya gelmek için vatandaşlar kaçakçılara kişi başına 6 bin ila 10 bin euro ortasında değişen ölçülerde para ödüyor.

Federal Polisin DW Türkçe’ye aktardığına nazaran sistemsiz göçmenlerin yanı sıra insan kaçakçılığı yapan Türk vatandaşlarının sayısında da artış kelam konusu. 1 Ocak 2019’dan 30 Eylül 2023’e kadar Almanya’da Türk pasaportlu toplam 728 kaçakçı yakalandı. 2019’da yakalanan Türk kaçakçı sayısı 73, pandeminin damgasını vurduğu 2020 ve 2021’de 56 ve 111, geçen yıl 285, bu yılın eylül ayına kadar da 203 oldu. Polis, “2019 ile 2022’yi karşılaştırdığınızda yakalanan Türk pasaportlu kaçakçı sayındaki artış yüzde 290” saptamasını yapıyor.

Düzensiz göçteki artış sonucu son aylarda Almanya’da hudut denetimleri sıkılaştırılırken, polisin dur ihtarına uymayıp araçlarındaki onlarca beşerle firar etmeye kalkışan kaçakçıların hadiseleri da dikkat çekiyor.

Son olarak geçen ay polis denetiminden kaçmaya çalışan bir insan kaçakçısı, Bavyera’daki 94 numaralı otoyolun Ampfing-Waldkraiburg çıkışında saatte 180 kilometre süratle gittiği sırada kaza yapmış, 9 kişilik araçta bulunan 23 göçmenden 7’si hayatını kaybetmişti. Ölenlerden birinin şimdi 6 yaşında bir çocuk olduğu belirtilmişti. Polis, araçtaki bütün göçmenlerin Türk ve Suriye vatandaşı olduğunu kaydetmişti.