CHP ve ÂLÂ Parti mahallî seçimlere hangi kurallarda gidiyor?
Cumhurbaşkanı seçimlerinde Millet İttifakı adayı CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun kaybetmesinin akabinde CHP ve DÜZGÜN Parti cephesinde bir taraftan seçim sonuçlarına dair değerlendirmeler sürerken, öteki yandan da 2024 Mart ayındaki lokal seçimlere yönelik hazırlıklar ve tartışmalar sürat kazanmaya başladı. 2024 lokal seçimlerinde ittifak yapıp yapmamak ve seçmenlerine sandığa gidecek motivasyonu sağlayabilmek CHP ve ÂLÂ Parti’nin önündeki kıymetli gündem başlıkları olarak öne çıkıyor.
2019 lokal seçimlerinde CHP ile GÜZEL Parti ortasında kurulan ve başka partilerin de dayanağını alan iş birliği ile İstanbul ve Ankara başta pek çok büyükşehirde kazanılmıştı. 2024’e giderken ise kurallar muhalefet için şu an için 2019’dakinden daha farklı.
İttifak yapmak ya da yapmamak
Her ne kadar lokal seçimlere kadar olan yaklaşık yedi aylık süreçte farklı gelişmelerin yaşanması ihtimal dahilinde olsa da muhalefetin şu an için en kıymetli gündem hususlarından biri ittifak yapma ya da yapmama ve yapılacaksa nasıl bir ittifak yapılacağı olarak öne çıkıyor.
İYİ Parti Genel Lideri Meral Akşener geçen hafta gazeteci Fatih Altaylı’ya yaptığı açıklama ile 81 vilayette seçime kendi adaylarıyla girme kararını duyurdu. Bu gelişme üzerine başlayan tartışmalarda DÜZGÜN Parti Küme Başkanvekili Müsavat Dervişoğlu CHP ile ittifak yapmama kararını “2019’da kurulan kalbi ittifak, ruhunu kaybetti” kelamlarıyla açıkladı.
Siyasal Bağlantı Danışmanı Suat Özçelebi Türkiye’de “kutuplaştırma siyasetinin” Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın stratejik aparatı haline dönüştüğünü savunarak, şöyle konuşuyor:
“Bu muhalefet açısından birçok yerde ittifakları mecburî kılıyor. Fakat problem yalnızca ittifak yapmak değil gerçek ittifakları ‘kurgulamak.’ Seçmen karşısında ortak aday ve ortak liste her vakit tıpkı sonucu vermiyor.”
Özçelebi, mahallî seçimlerde muhalefetin “yeni iş birliği modelleri” geliştirmek zorunda olduğunu da vurgulayarak, lokal seçimlerde hem adayların hem de mahallî sıkıntıların öne çıkacağını lakin iktidarın her vakit bir referandum havası yaratarak seçmenleri ‘siyah-beyaz ikilemine’ sürüklediğine işaret ediyor. Özçelebi kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“Bunun kırılmasının yolu ‘iş birliği’ modellerini çeşitlendirmek; ile, ilçeye nazaran, hatta adaya nazaran strateji ve taktikler oluşturmak. Lakin kesinlikle ortak hareket etmek. İktidar bloğu artık muhalefeti de kendi içinden üretti. Tekrar Refah Partisi, muhalif muhafazakâr seçmen için kendi içinden bir adrese dönüştü. İlerde AK Parti için belirli ölçüde bir risk yaratsa da buna şimdilik Cumhurbaşkanı adeta göz yumuyor.”
Özçelebi bu nedenle gerçek iş birliği modelleri geliştirmeden seçime farklı ayrı girerek bilhassa büyükşehir ve vilayetlerde muhalefetin kazanma talihini düşük görüyor ve muhalefetin ‘ayrışarak’ seçimi kazanamayacağını belirtiyor.
İmamoğlu ve Yavaş ittifaksız kazanabilir mi?
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Lideri Ekrem İmamoğlu ve Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş’ın kendi popülaritelerinden kaynaklanan oy potansiyellerinin seçimi kazanmaya yetmeyebileceğini, büyükşehirlerdeki her muhalif adayın kesinlikle iş birliğine gereksinimi olduğunu söyleyen Özçelebi, “Seçmen AK Parti’ye bu iki büyük kenti teslim etmemekte kararlı davranırsa, bu mevzuda motive edilirlerse, farklı adaylar çıkaran muhalefet partilerini ve başkanlarını dinlemeyerek, kendi adaylarına değil Yavaş ve İmamoğlu’na da yönelebilirler” öngörüsünde bulunuyor.
İBB Lideri İmamoğlu da gazeteci İsmail Saymaz’a verdiği demeçte “tabanda ittifakın” ehemmiyetine dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Türkiye’nin siyaseti artık bir ittifak siyaseti. İttifakın biçimleri seçimlerin yerine ve bölgesine nazaran değişebilir. Bu manada ülkedeki genel seçim atmosferi de ittifak gerektirdi. Görüyoruz ki mahallî seçimde de ittifak süreçleri tesirli olacak. Bazen ittifaklar tesirli olacak, bazen ittifakları bozmak tesirli olacak. Bazen ittifaklara yanlış yaptırmak da tesirli olabiliyor. Bu manada ‘İttifak olmamalıdır’ diye bir fikre asla katılmıyorum. Her vakit ittifak kaide.”
14 Mayıs seçimlerini yanlışsız kestirim eden şirketler ortasındaki Optimar Araştırma Lideri Hilmi Daşdemir, geçmiş mahallî seçimlerde ittifakla girmenin en çok CHP’ye yaradığını söyleyerek, bunun net örnekleri olarak bilhassa Ankara ve İstanbul seçimlerini gösteriyor.
“Eğer ekonomik sorunlar hayatı büyük oranda etkilemese 14 Mayıs seçimleri sonrası muhalefette oluşan dağınıklık sebebiyle AK Parti ittifak sürse de sürmese de bu iki kenti ‘doğru aday’ çıkardığı takdirde alabilirdi” diyen Daşdemir, ÂLÂ Parti’nin kendi adayını çıkarması durumunda bu iki büyükşehir başta olmak üzere iktidarın Adana ve Mersin’i hatta Antalya ve Hatay’ı almasının kuvvetle mümkün olduğunu belirtiyor.
CHP ve ÂLÂ Parti seçmeninin motivasyonu
CHP ve ÂLÂ Parti’nin masasındaki başlıklardan biri ittifak yapıp yapmama kararı iken bir başkası de seçmenlerini yine nasıl motive edecekleri.
Daşdemir, CHP’nin kaleleri olarak nitelendirilen İzmir’de ya da İstanbul’un Kadıköy, Ankara’nın Çankaya üzere ilçelerinde yaşayan muhalefet seçmeninin seçime hizmetten çok ideolojik yaklaştığını ve oy verme davranışlarının da bu türlü şekillendiğini söyleyerek, lakin muhalefetteki mevcut “dağınıklığın” sürmesi durumunda seçmenlerin sandığa gitme motivasyonunu güç bulabileceğine işaret ediyor.
14 ve 28 Mayıs’ta yapılan iki seçim ortasında seçmenin bir kısmının sandığa gitmediğini belirten Daşdemir, benzeri bir durumun mahallî seçimde de belirli bir oranda yinelenebileceğini, 14 Mayıs öncesi hem anketlerle hem de oluşturulan kamuoyuyla muhalefet için kesin kazanıyor algısı yaratılmasının ve akabinde hezimetin gelmesinin seçmeni olumsuz etkilediğini kaydediyor.
Daşdemir seçimin kaybedilmesine karşın CHP’nin birtakım bölgelerde oylarını yükselttiğini lakin seçim sonrası oluşan dağınıklık ve krizi yönetememe imajının seçmende olumsuz tesir yaptığını ve partinin bir idare sorunu olduğunu düşündürttüğünü belirtiyor.
Seçmeninin motivasyonunu kazanmaya çalışan partiler ortasında CHP’nin yanı sıra YETERLİ Parti de bulunuyor. Akşener partiyi mahallî seçimlere kadar büyütmeye çalışırken, uzmanlara nazaran seçmen nezdinde bu siyasetin da ne kadar karşılık bulacağı belgisiz.
Daşdemir, 14 Mayıs seçimine yönelik anketlerinde Kılıçdaroğlu’na oy verenlerin büyük bir kısmının “Erdoğan gitsin” diye ve değişim için oy verdiğini gördüklerini söyleyerek, “Yani muhalefetin bana nazaran en büyük sorunu liderlik. Lakin Kılıçdaroğlu için geçerli olan bu sorun Akşener için de geçerli. Akşener’in en büyük sorunu bir söylediği bir diğer söylediği ile çelişiyor” yorumu yapıyor.
“Seçmen stratejik oy kullanmaktan yorgun”
CHP’deki değişim talepleri devam ederken, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Küme Lideri Özgür Özel’in önümüzdeki günlerde bir tavır evrakı açıklaması bekleniyor. Özel, seçmenlerinin “duygusal bir kopuş yaşadığı” tespiti yapmıştı.
Özçelebi, muhalefet partilerinin bilhassa CHP ve UYGUN Parti’nin en büyük yanılgısının seçim kaybı ve süreç ile ilgili önemli bir özeleştiri vermeden seçmenlerinin AKP ve Erdoğan kazanmasın diye ne yaparlarsa yapsınlar kendilerine oy vereceğini düşünmek olduğunu söyleyerek, şunları kaydediyor:
“Seçmen bugüne kadar en uygun şartlarda seçime giden muhalefetin yeniden bunu kendilerine bağlı sebeplerle kaybettiklerini düşündüğü için öfkeli, küskün ve hatta yılgın. Birbirini suçlama ve anlamsız mazeretlerin ardına sığınıldığını düşündüğü için de yansılı. Sandık ve kampanya motivasyonu hem partililerde hem de seçmende çok düşük. Bunu ayağa kaldıracak önemli bir öz tenkit ve ortak lisan oluşturulamazsa sandıkta muhalefeti önemli bir sürpriz bekliyor.”
Partilerin seçmenlerin “stratejik oy kullanmaktan” yorgun düştüğünü kavrayamadığını söyleyen Özçelebi, Cumhur İttifakı bileşenleri daha da birleşirken, muhalefetin kazanması için tek yol olan iş birliğinden kaçınıyor manzarası, sert tartışmalar ve suçlamaların muhalif seçmenin motivasyonunu kırdığını kaydediyor.
Özçelebi, bütün bu süreçte Yeşil Sol Parti’nin (YSP) tavrı ile aday çıkartması yahut çıkartmamasının birçok yerde seçimi etkileyebilecek seviyede olduğunu anımsatarak, lakin YSP’nin de seçmenlerini konsolide etmek ve iknada eskisi üzere rahat olmadığını belirtiyor.
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl erişebilirim?