Covid-19: Pirola varyantı hakkında bilinmesi gerekenler
Koronavirüs olay sayılarının yine artması, tespit edilen “Pirola” isimli varyantın daha bulaşıcı olduğunun lisana getirilmesi, Covid-19 tasasını bir sefer daha arttırdı.
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), korona olaylarında dünya genelinde artış olduğu konusunda uyardı. Pazartesi günü ABD Lideri Joe Biden’ın eşi Jill Biden’ın Covid-19 testinin sonucunun olumlu çıktığı açıklandı. Perşembe günü de İspanya Başbakanı Pedro Sanchez’in korona olduğu, Hindistan’daki G20 Tepesi’ne iştirakini iptal etmek zorunda kaldığı duyuruldu.
Eşi korona olan Joe Biden’ın da testinin olumlu çıkıp çıkmayacağı merak ediliyordu. Lakin Beyaz Saray, 80 yaşındaki devlet liderine arka arda dört gün boyunca yapılan testlerin sonuncusunun da negatif çıktığını, bu nedenle Biden’ın Hindistan’daki G20 Tepesi’ne katılmak üzere yola çıktığını açıkladı.
Endişeye gerek var mı?
Yeniden gündemde geniş bir formda yer alan Covid-19 olayları ve yeni varyant, yeni bir salgın dalgası yaşanabileceği argümanlarını gündeme taşıdı.
Bilim insanları ve aşı üreticileri Moderna ve Pfizer/BioNTech’ten gelen yeni bilgiler ise bir kaç hafta evvel tespit edilen yeni Covid-19 varyantının birtakım uzmanların korktuğu kadar telaş verici olmadığını gösteriyor.
Pirola olarak isimlendirilen Covid-19’un yeni varyantı BA.2.86’nın tesirleri ve yayılma biçimi, başta Dünya Sıhhat Örgütü olmak üzere pek çok ülkedeki salgınla çaba kurumları tarafından büyük bir dikkatle izleniyor.
Uzmanlar, korona enfeksiyonları ve hastaneye yatış oranlarında ABD, Avrupa ve Asya’da artış kaydedildiğini fakat bu sayıların geçmiş dalgalarda yaşanan tepelerin çok gerisinde olduğuna işaret ediyorlar.
Peki bilim insanları, DSÖ’nün 6 ülkede tespit edildiğini açıkladığı Pirola varyantı hakkında ne diyor?
Yeni varyantın özellikleri neler?
Bilim insanlarının gözü BA.2.86’nın üzerinde zira 2023’ün büyük kısmında baskın varyant olan XBB.1.5’e kıyasla yeni varyant, Spike proteininde 35 mutasyona sahip Omicron’un alt çeşidi bir varyant.
Bu mutasyon, varyantın daha bulaşıcı olduğu, daha süratli yayılabileceği, daha fazla insanın enfekte olmasına yol açabileceği telaşına yol açtı.
Ancak ABD’de iki bağımsız laboratuarda yürütülen deneyler çok büyük telaşa gerek olmadığına işaret ediyor.
Deneyler neye işaret ediyor?
Bu araştırmalardan birini Boston’daki Beth Israel Deaconess Tıp Merkezi yürüttü. Merkezin Viroloiji ve Aşı Araştırmaları Yöneticisi Dr. Dan Barouch, gerçek virüsün kopyası geliştirilerek yapılan deneylerin, olaylarda yeni varyantla birlikte büyük bir artış olacağı sonucuna ulaşmadıklarını açıkladı.
Barouch’un grubu, aşı olmuş yahut daha evvel enfekte olmuş şahıslarda, virüsün laboratuvarda üretilmiş versiyonlarını test etti. Ve varyanta karşı antikorların, mevcut dolanımdaki varyantlara karşı olanlarla misal yahut biraz daha yüksek olduğunu tespit etti.
Dr. David Ho’nun Columbia Üniversitesi’ndeki laboratuarı ile yeniden İsveç ve Çin’de yürütülen deney ve araştırmalardan da misal sonuçlar elde edildi.
John Hopkins Bloomberg Kamu Sıhhati Okulu’ndan Dr. David Dowdy, önümüzdeki aylarda asıl FL.1.5.1 varyantının en yaygın varyant olacağını, lakin geçen kış Omicron varyantında yaşanan emsal bir enfeksiyon dalgası beklemediğini açıkladı.
Aşılar yeni varyantlara karşı müdafaa sağlayacak mı?
Dr. Barouch tarafından yürütülen araştırmalara nazaran yeni güncellenen aşılar, BA.2.86 da dahil olmak üzere şu anda dolanımda olan tüm varyantlara karşı antikor reaksiyonlarını “bir dereceye kadar” arttıracak.
Moderna çarşamba günü yaptığı açıklamada, tekrar düzenlenmiş Covid-19 aşısının BA.2.86’yı etkisiz hale getiren antikorlarda yaklaşık dokuz kat artış sağladığını kaydetti.
Pfizer da birebir gün açıklama yaparak, ortağı BioNTech ile birlikte güncellenmiş Covid-19 aşısının fareler üzerinde denendiğini, yapılan çalışmalarda aşının BA.2.86 ve EG.5’e karşı nötralize edici aktivite gösterdiği belirtildi.
Türkiye’de durum ne?
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da gelişmeler hakkında kendisine yöneltilen sorular üzerine “Endişeye mahal yok. Eski günler geçti” açıklamasını yaptı.
Koca, “Türkiye’de Eris varyantına bağlı olay şu ana kadar görülmedi. Şu an görülen hiçbir yeni varyantın virülansı, yani hasta etme gücü ise Omicron’dan daha yüksek değil” dedi.
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Alper Şener ise Türk basınına yaptığı açıklamalarda Pirola varyantının baskın hale gelme ve aşıdan kaçma ihtimali olan bir varyant olduğunu söyledi. Şener, yeni varyantın yeniden öteki varyantlar ile misal belirtiler gösterdiğini, bu belirtileri gösterenlerin PCR testi yaptırmasının değer taşıdığını kaydetti.
TTB’den “önlem alın” daveti
Türk Tabipler Birliği (TTB) de geçen hafta yaptığı açıklamada, Pirola olarak isimlendirilen BA.2.86’nın “hipermutant” olduğuna işaret ederek, bu varyantın aşı ve hastalıkla bağlı bağışıklıktan kaçabileceği kaygısının bulunduğunun altını çizmişti.
Önümüzdeki süreçte yeni varyantlar nedeniyle olay sayılarının artabileceğine dikkat çeken TTB, DSÖ ve ilgili kuruluşların salgın taramalarının sürdürülmesi ve sonbaharda, ileri yaş ve eşlikçi hastalıkları olanların aşı tekrarı ve ferdi tedbirler ile korunmalarının kıymetine dikkat çekmekte olduğunu hatırlattı.
Açıklamada, “Ancak kişisel ve atık su taramaları yapılmadığı için ülkemizde ‘yaz gribi’ ve ‘ishal’ salgınları ile Covid-19 yeni varyantları ortasındaki ilişki kurulamamaktadır. Münasebetiyle Sıhhat Bakanı’nın söylediği üzere yeni varyantların ülkemizde görülmediğini söylemek delile dayalı değildir. Zira test yapılmazsa virüs de tespit edilemez. Ayrıyeten salgının yine alevlenmesine yönelik bir hazırlık da görülmemektedir” sözleri yer aldı.
Covid-19’un bitmediğine vurgu yapan TTB, yaşlı ve kronik hastalar başta olmak üzere toplumun hem tüm bulaşıcı hastalıklardan korunması için gerekli tedbirlerin alınması davetini yaptı.
Reuters, DW/ DA, JD