Dünya plastik kirliliğine tahlil arıyor

Birleşmiş Milletler’in (BM) konut sahipliğinde, dünya genelinden etraf muhafaza örgütleri ve plastik sanayisi temsilcileri de dahil olmak üzere birçok ülke ve karar alıcı, plastik kirliliğine tahlil tekliflerini görüşmek üzere bir ortaya geldi.

“INC3” olarak isimlendirilen müzakerelerin üçüncü çeşidi, Kenya’nın başşehri Nairobi’de düzenlendi. Müzakereler vasıtasıyla, dünyanın, plastik kirliliğini denetim altına almayı hedefleyen birinci global ölçekte bağlayıcı muahedeye varılmasıhedefleniyor.

Fikir birliği yok

Katılımcılar, 500’ü aşkın teklifin sunulduğu bir hafta boyunca müzakerelerde bulundu. Yapılan tekliflerin kimilerinin olumlu istikamette ilerlemeye işaret ettiğini söyleyen iştirakçiler mevcut olsa da, herkes tıpkı fikirde değil.

Çevre muhafaza kuruluşu Greenpeace, fiiliyatta başarılı olacak bir muahedenin, lakin Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği (AB) buna öncülük ettiği takdirde hayata geçebileceğini savundu. Greenpeace delegasyonunun şefi Graham Forbes, “Acı gerçek, INC3’ün temel emeline ulaşamadığıdır. İmzalanacak mutabakatın bir taslak metninin hazırlanması gerekirdi” diye konuştu. Yapılan tekliflerin çokluğuna atfen Forbes, “Bu ilerleme değildir, bu kaostur” dedi.

Plastik sanayisinin yanı sıra petrol ve petrokimyasal ihracatçıları Rusya ve Suudi Arabistan, global seviyede varılacak bir mutabakatın, plastiğin tekrar dönüştürülerek tekrar kullanılmasını teşvik etmesi gerektiğini savunuyor.

Çevre muhafaza aktivistleri ve birtakım hükümetlerse, mutabakatın, daha az plastik üretilmesini teşvik etmesi gerektiği görüşünde. Plastik üretiminin sonlandırılması gerektiği görüşünü lisana getirenler ortasında AB ve Kanada da bulunuyor.

Çeşitli sivil toplum örgütlerinden oluşan Memleketler arası Kirleticileri Ortadan Kaldırma Ağı (IPEN) ise yapılan tekliflerin, Nairobi’deki görüşmelerin ne kadar âlâ geçtiğine işaret ettiğini belirtti. En çok desteklenen tekliflerin İsviçre ve Uruguay’dan geldiğini kaydeden IPEN, kelam konusu tekliflerde etrafa ziyanlı polimer ve kimyasalların azaltılmasına odaklanıldığını kaydetti. Kelam konusu teklif, 100’ü aşkın devletin takviyesini aldı.

Her yıl 400 milyon ton plastik atık

Dünyada her yıl yaklaşık 400 milyon ton plastik atığın oluştuğu kestirim ediliyor. BM Etraf Programı’nın (UNEP) aktardığı datalara nazaran, bunların yüzde 10’undan daha az kısmı tekrar dönüştürülüyor. Milletlerarası Doğayı Müdafaa Birliği ise her yıl 14 milyon ton plastik atığın okyanuslara karıştığını kaydediyor.

Katılımcıların, plastik kirliliğini denetim almak için gelecek yılın sonuna kadar vakitleri var. Muahedeye son hâlini vermek için, gelecek yıl iki cins daha düzenlenecek. BM Etraf Programı, plastik kirliliğini 2040 yılına kadar yüzde 80 azaltmayı hedefliyor.

rtr/BÜ, JD