Ebrar Sitesi’ndeki ihmallere karşı adalet arayışı
6 Şubat sarsıntılarında en büyük yıkımın olduğu adreslerden biri de Kahramanmaraş’ın Onikişubat ilçesinde bulunan Ebrar Sitesi’ydi. İmaline 1997 yılında başlanan, 2011 yılına kadar etaplar halinde 22 blok inşa edilen sitede, arka arda meydana gelen iki büyük sarsıntıdan sonra yalnızca 4 blok ayakta kaldı. Her bayanda 4 dairenin bulunduğu, her blokun 10 katlı olduğu sitede mağdurlara nazaran enkaz altında yaklaşık bin 400 kişi hayatını kaybetti. Yaralı sayısı ise bilinmiyor.
Sitenin yapıldığı bölgenin alüvyonlu topraklardan oluştuğu ve taban sıvılaşması tespit edildiği, aslında AFAD’ın Kahramanmaraş’a ait 2022’de hazırladığı Vilayet Afet Risk Azaltma Planı’na yansımıştı. 7,5 büyüklüğündeki bir zelzele senaryosunun yapıldığı raporda, “Olası büyük bir zelzele durumunda, bahse mevzu alanın neredeyse tamamının etkileneceği ve sıvılaşma tesirlerinin bariz biçimde görüleceği” vurgulanıyordu. Kahramanmaraş’ta taban sıvılaşma riskine dikkat çekilen raporda, “Yapılaşmanın ağır olduğu alüvyonların yumuşak ve gevşek taban özelliğinde olması ve yer altı suyu düzeyinin yüzeye yakınlığı, sarsıntının şiddetini 2-3 derece arttırabilmektedir. Bu nedenle alüvyonların bulunduğu alanlarda yeraltı su düzeyinin yüksek olduğu alanların olası bir sarsıntıda sıvılaşma özelliği göstereceği beklenmektedir” denilmişti.
Ancak sarsıntı meydana gelinceye dek Ebrar Sitesi’yle ilgili rastgele bir tedbir alınmadı. Kahramanmaraş Cumhuriyet Başsavcılığı’nın sarsıntıda yıkılan Ebrar Sitesi’ndeki ölümlere ait soruşturması sürüyor. Sarsıntının çabucak akabinde siteden savcı eşliğinde uzmanlar tarafından karot örneği alındı. Bu numuneler, incelenmesi için uzman heyetine gönderdi. Lakin raporun savcılığa ulaştığına ait mağdurlara rastgele bir bilgi verilmiş değil. Sarsıntının üzerinden altı ay geçmesine rağmen hala Ebrar Sitesi’ne ait rastgele bir dava da şimdiye kadar açılmadı.
Mağdurlar adalet istiyor
Sitede yakınlarını kaybedenler, bu nedenle adalet talep ediyor. Bu isimlerden biri olan Fatma Irmak, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, Ebrar Sitesi’ndeki vefatları, “tam manasıyla bir katliam” olarak nitelendiriyor. Bu süreçte ki maksatlarının bu katliamdan sorumluların yargı önünde hesap vermesi olduğunu belirten Irmak, “Ebrar Sitesi’nin imalindeki ihmalkârlıklar zinciri ve yıkımın oluşturduğu bu tablo dehşet vericidir. 6 Şubat sarsıntısında Ebrar Sitesi’nde yaşanan bilançonun bu kadar ağır olmasının nedenlerine bakacak olursak; tabana uygun olmayan toprakların imara açılması, kalitesiz materyallerin kullanılması, binaların gerçek bir formda denetlenmeden yapı ruhsatı verilip onaylanması üzere nedenleri sıralayabiliriz” diyor.
AFAD’ın raporunda stadyum ve etrafının, yani Ebrar Sitesi’nin, olduğu bölgenin yer sıvılaşması olduğu, beklenen yükseklikteki sarsıntıya bölgedeki binaların dayanamayacağı ikazında bulunduğunu anımsatan Irmak, “Raporda kentsel dönüşümüne verilmesi gerekmesine karşın alınmayan tedbirler binlerce insanın vefatına sebebiyet vermiştir” diyor.
Ebrar Sitesi ile ilgili cürüm duyurusunda neler deniliyor?
Fatma Irmak, zelzele sonrası avukatı aracılığıyla 39 kuşkulu hakkında savcılığa cürüm duyurusunda bulundu. Bunlar ortasında sitenin bilinen üç müteahhidi Tevfik Tepebaşı, Mustafa Timurbunga ve Ahmet Doğan ile inşaatta vazife alan mühendisler, mimarlar ve yapı kontrol firması yetkilileri yer aldı. Tepebaşı, soruşturma kapsamında tutuklanmıştı.
Irmak’ın şikayet dilekçesinde, bu sorumlulara ait “Evlerin yapıldığı arazi alüvyon topraktan olması nedeniyle yüksek katlı ve kazıksız konut üretimine uygun değildir. Ayrıyeten Ebrar Sitesi olarak bilinen konutların üretimi sırasında kullanılan materyallerin gerekli niteliğe sahip olmadığı da kamuya yansımıştır. Ebrar Sitesi tek bir müteahhit tarafından imar edilmemiş olup birçok farklı müteahhittin bu yapıların üretimini üstlendiği ve bu yapılardan yüksek kârlar ettiği bilinmektedir” suçlamasında bulunuldu.
Dilekçede, bu süreçte Kahramanmaraş’ta belediye başkanlığı yapan Hanefi Mahçiçek, Veysi Kaynak, Mustafa Poyraz, Fatih Mehmet Erkoç, mevcut belediye lideri Hayrettin Güngör ile belediye yetkilileri “sorumlular” olarak sıralandı. Kahramanmaraş’ın Ahir Dağı eteklerinde kurulduğu lakin 1970 yılından itibaren dağın ön tarafında bulunan düzlüklere yanlışsız kentin genişlediği belirtilen dilekçede, “şehrin genişlediği istikametin sarsıntı riski barındırdığı ve faal bir fay çizgisi üzerinde olduğunun liderler ve ilgili belediye sorumluları tarafından bilindiği” belirtildi.
Bölgede rant uğruna yapılaşmaya müsaade verildiği argüman edilen dilekçede, geçmişteki ihmallere de değinilerek “Öyle ki Vilayetler Bankasının Kahramanmaraş’ın planlanması için açtığı müsabakayı kazanan Yüksek Mimar Bülent Berksan, 1984-1989 tarihleri ortasına devrin belediye lideri olan Hacı Ali Özal’a düzlük alanların fay çizgisi üstünde olduğunu ve bu alanlarda yapılaşmanın gerçekleşmemesi gerektiğini bildirmiştir. Lakin Ali Sazal periyodundan itibaren Veysi Kaynak, Mustafa Poyraz ve Fatih Mehmet Erkoç periyotlarında de zelzele riskinin çok yüksek olduğu ve alüvyonlu toprağa sahip olması hasebiyle en ufak sarsıntıda yıkılma riski taşıyan bir bölgede sadece rant uğruna yapılaşmaya müsaade verilmiştir” denildi.
Alüvyonlu yerlerin yapılaşma için “son derece tehlikeli” olduğu vurgulanan dilekçede, “Üstelik bu alanlar faal bir fay çizgisinin üzerindedir. Bu durum 1513 yılında yaşanan zelzeleyle Maraş yerleşiminin yerle bir olmasından beri bilinen bir gerçekliktir. O denli ki bu olaydan sonra ilgili bölgeye ‘Garamaraş’ ismi verilmiştir. Bu durum açıkça Kahramanmaraş ilinin sarsıntı bölgesi içerisinde bulunduğunu göstermektedir” denildi.
Dilekçede sorumluların “olası kastla öldürme”,”kasten öldürme hatasını ihmali davranışla işleme”, “genel güvenliği taammüden tehlikeye atma” ve “görevi berbata kullanma” suçlamalarıyla cezalandırılmaları istendi.
AFAD ve Kızılay da suçlandı
Arama kurtarmada geç kalmakla suçlanan AFAD Lideri Yunus Sezer’in ortasında bulunduğu sekiz AFAD yöneticisi ile sarsıntı sürecinde çadır satan ve misyonundan istifa eden eski Kızılay Lideri Kerem Kınık da şüpheliler ortasında sayıldı.
Depremde AFAD’ın Kahramanmaraş’taki binasının dahi kullanılamaz hale geldiği anlatılan dilekçede, “Deprem öncesinde gerekli önlemlerin alınması için adım atılmamış, zelzele sonrasında lider ve yardımcılarının en kıymetli vazifelerinden biri olan kurtarma çalışmalarının uyumu sağlanmamıştır. Ortalarında akrabalarımın da bulunduğu binlerce insan kurtarma planlamalarının yapılmaması nedeniyle enkaz altında ömrünü yitirmiştir” denildi.
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl ulaşabilirim?