İngiltere’den Kıbrıs için “iki devletli çözüm” çıkışı
İngiltere’nin eski dışişleri bakanı Jack Straw, Kıbrıs çıkmazından kurtulmak için tek yol kaldığını, birleşik ada müzakerelerinin bir sefer daha başarısızlığa uğraması halinde artık milletlerarası toplumun kendini iki devletli bir tahlile adaması gerektiğini savundu.
“Kıbrıs’ı asla AB’ye almamalıydık”
2001-2006 yılları ortasında, Kıbrıs’ın Avrupa Birliği’ne (AB) üye kabul edildiği devirde İngiltere dışişleri bakanı olarak vazife yapan Straw, Politico gazetesi için kaleme aldığı ve “Kıbrıs’ı asla AB’ye almamalıydık” başlığını taşıyan yazısında çarpıcı saptama ve tekliflerde bulundu.
Straw yazısında, Rumların yönettiği Kıbrıs Cumhuriyeti ile Vladimir Putin liderliğindeki Rusya ortasında “sağlıksız” olarak nitelendirdiği yakın siyasi ve ekonomik bağlantıları mercek altına alırken, bunda AB’nin kusurlarının tesirli olduğuna işaret etti.
Kıbrıslı Rum müzakereciler için “ikiyüzlülük” vurgusu
Kıbrıs’ta 2004 yılında yapılan Annan Planı referandum sürecini anımsatan, Kıbrıslı Türklerin ezici bir çoğunlukla lehte kabul oyu kullanırken, Kıbrıslı Rumların daha da büyük bir farkla aleyhte oy kullandığına işaret eden Straw, “Bu sürece tanıklık eden birçoğumuz Kıbrıslı Rum müzakerecilerin önemli bir ikiyüzlülük içinde olduğuna inanıyorduk. Geriye dönüp baktığımızda, Kıbrıs’ın AB üyeliğini bu etapta askıya alabilirdik ve almalıydık da; her iki tarafa da yalnızca birleşik bir adanın AB’ye katılmasına müsaade verileceğini açıkça belirtmeliydik” dedi.
“Rumlar açık çeke sahip olduklarına inanıyor”
Kıbrıs’ın AB’ye üye olarak kabul edilmesini, kendinin de taraf olduğu “bir hata” olarak nitelendiren Straw, bunun sonucunda donmuş bir ihtilafın sorumlusu haline gelen AB”nin de Kıbrıslı Rumlar üzerindeki kaldıraç gücünü, yani baskı uygulama imkanını yitirdiğinin altını çizdi.
Jack Straw, Kıbrıslı Rumlar için “Açık bir çeke sahip olduklarına inanıyorlar ki sahiden ellerinde bu yetki var” görüşünü aktarırken, bunun Rusya ile bağlarında gözlemlenebildiğini, ayrıyeten bu durumun adada birleşme umudunu da gölgelediğini belirtti.
“Çıkmazdan kurtulmanın tek yolu var”
“Kıbrıslı Rumların çıkarlarına ne kadar uygun olursa olsun, kuzeyle yapılacak rastgele bir barış muahedesinin mevcut durumdan daha az tatmin edici olacağına inanıyorlar. Birleşmiş Milletler’in (BM) 2004’ten bu yana yürüttüğü müzakereler beni haklı çıkarıyor” değerlendirmesinde bulunan eski bakan, “Bana nazaran bu çıkmazdan kurtulmanın tek yolu var” diyerek şu teklifte bulundu:
“Birleşik bir ada için yeni bir anayasa müzakerelerinin bir defa daha başarısızlığa uğraması halinde memleketler arası toplum iki devletli bir tahlile kendini adaması gerekmekte.”
Straw, Çekoslovakya’nın 1993 yılında barışçıl bir formda iki devlete bölündüğünü, buna rağmen Yugoslavya’nın dağılma sürecinin hiç de barışçıl olmadığını, lakin yeni cumhuriyetlerin birçoklarının önünde daha uygun bir gelecek olduğunu aktardı.
İngiliz hükümetine “masaya koy” çağrısı
Kıbrıs’ta Türkiye ve Yunanistan ile birlikte İngiltere’nin de garantör ülke olduğunu anımsatan Jack Straw, artık iki devletli tahlilin masaya konması gerektiğini kaydetti.
Straw, İngiltere’nin atması gereken adımları ise şöyle sıraladı:
“Elbette İngiltere Kıbrıs’ta iki devletli bir tahlili tek başına etkileyemez. Lakin yapabileceği ve yapması gereken şey, Kıbrıs üzerindeki büyüyü bozmak, iki devletli tahlili masaya koymak ve başka ortaklarını bu çatışmayı çözmenin en âlâ yolunun bu olduğuna ikna etmeye çalışmaktır.”
DW / DA,ET