Nijer ordusundan darbeye dayanak
Nijer ordusu, Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum’a karşı gerçekleşen darbede geniş kapsamlı memleketler arası reaksiyonlara karşın darbecilerin yanında yer aldığını duyurdu.
Genelkurmay Lideri Abdou Sidikou Issa, Perşembe günü yaptığı açıklamada, “Genelkurmayın farklı güçler ortasında ölümcül çatışmaları önlemeyi amaçladığını” söyledi.
Başkent Niamey’de, darbeyi destekleyenler meydanlara çıkarak şovlar düzenledi. Birtakım göstericilerin Rus bayrakları taşıdıkları gözlendi.
Batı Afrika’da yer alan Nijer, terör ve askeri darbelerin tesirindeki Sahel Bölgesi’nde Batılı devletlerle müttefik olan son ülkelerden biriydi. Komşu ülkeler Mali ve Burkina Faso’da 2020 yılından itibaren ordu darbelerle idarelere el koymuştu.
Son olarak Nijer’de de Cumhurbaşkanlığı muhafızları Perşembe gecesi darbe yaparak 2021’de demokratik bir seçimle vazifeye gelen Cumhurbaşkanı Bazoum’u gözaltına aldı. 63 yaşındaki Bazoum, Fransız sömürge idaresinin 1960 yılında sona ermesiyle bağımsızlığına kavuşan Nijer’de, barışçıl bir iktidar değişimiyle misyona gelen birinci önderdi.
Çarşamba akşamı Albay Amadou Abdramane tarafından televizyonda okunan darbe bildirisinde, “Savunma ve güvenlik güçlerinin rejime son verme kararı aldığı” belirtildi. Bildirinin okunduğu sırada ekranda görünen 10 subay, “Vatan Muhafazası Ulusal Konseyi” (CNSP) ismine konuştuklarını söz ettiler. Fakat yalnızca 10 subayın ekranda görünmesi, ordunun tüm ögeleriyle darbenin ardında yer alıp almadığı konusunda soru işaretleri oluşmasına yol açmıştı. Genelkurmay Liderinin açıklaması ise ordunun haline açıklık getirmiş oldu.
Darbe destekçileri şovlar düzenledi
AFP muhabirleri kelam konusu açıklamanın yapıldığı gecenin sabahında başşehir Niamey ve buraya yaklaşık 100 kilometre uzaklıktaki Dosso’da yüzlerce kişinin darbecileri desteklemek için sokaklara çıktığını, birtakım göstericilerin Rus bayrakları sallayıp, Fransa aleyhine sloganlar attıklarını bildirdi. Misal protestolar 2020’de Mali’deki askeri darbe sırasında gerçekleşmişti.
Darbeciler, kimi göstericilerin iktidar partisi binasını yağmalamaları ve araçları ateşe vermeleri üzerine ikinci defa halka hitap ederek, vatandaşlardan sakin olmalarını istedi. Açıklamada “özel mülke ve kamu mülküne karşı her türlü vandalizmden kaçınılması” istendi.
Darbeciler tarafından alıkonulan Cumhurbaşkanı Bazoum ise başta mücadeleci bir tavır sergilemiş, tutulduğu resmi ikametgahından Twitter aracılığıyla yayınladığı bildirisinde Nijer halkına “demokrasi ve özgürlük” kelamı vermişti.
Batılı ülkelerden Bazoum’a destek
Batılı devletler ve Birleşmiş Milletler (BM) de darbeyi sert formda eleştirmiş ve Bazoum’un yanında yer aldıklarını duyurmuşlardı.
BM Genel Sekreteri António Guterres, gazetecilere yaptığı açıklamada, Sahel Bölgesi’ndeki darbe teşebbüsünü “endişe verici bir eğilim” olarak nitelendirdi.
Guterres, bölgede anayasaya karşıt olarak gerçekleştirilen hükümet değişikliklerinin “halkın hayatı ve gelişimi üzerinde fecî etkileri” olduğunu söyledi.
Bir BM sözcüsü ise Nijer’deki insani yardım operasyonlarının “şimdilik” askıya alındığını söz etti.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken de, Bazoum ile yaptığı telefon görüşmesinde ABD’nin kendisini Nijer’in demokratik olarak seçilmiş Cumhurbaşkanı olarak kararlı bir biçimde desteklediğini aktardığını kaydetti.
Rusya’dan yapılan açıklamada da Cumhurbaşkanı’nın özgür bırakılması talep edilirken, “yapıcı ve barışçıl bir diyalog” davetinde bulunuldu.
İnsan Hakları İzleme Örgütü ise darbeci askerlere davette bulunarak, askeri güçlerin “temel insan haklarını derhal tekrar tesis etmesini ve halkın ziyan görmesini engellemesini” istedi.
Fransa: Darbe şimdi sonuçlanmış değil
Öte yandan Fransa Nijer’deki darbenin şimdi kesin olarak sonuçlanmadığını savundu.
Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna hususa ait yaptığı açıklamada, darbe girişimcilerinin, Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum’un uzaklaştırılmasına yönelik global kınama davetlerine kulak vermeleri halinde sonucun değişebileceğini belirterek, “Sorumlular memleketler arası topluma kulak verirse hâlâ bir çıkış yolu var” dedi.
Nijer, Işid ile gayrette Batılı devletlerin en kıymetli müttefiki olarak kabul ediliyordu. Mali’deki askeri cunta ise memleketler arası askerlerin çekilmesini istemişti.
Nijer’de halihazırda ABD’nin bin 100 askeri, Fransa’nın ise bin 500 askeri bulunuyor. Ayrıyeten, yaklaşık 100 Alman askeri ülkede konuşlanmış durumda.
AFP/TY,EC
DW TÜrkçe’ye VPN ile nasıl erişebilirim?