Putin ve Erdoğan: Vilnius sonrası birinci temas
Suudi Arabistan, Rusya-Ukrayna savaşında arabuluculuk teşebbüslerinde bulunurken Türkiye-Rusya ilgilerinde ise kritik bir periyot yaşanıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Türkiye’nin Vilnius’taki NATO Tepesi’nde İsveç’in üyeliğine ilkesel olarak onay vermesinin akabinde birinci sefer yarın bir görüşme gerçekleştirecek.
Erdoğan ile Putin telefonla en son 24 Haziran’da Kurban Bayramı sırasında görüşmüş, bu görüşmede o devirde Wagner Kümesi’nin Rusya’da çıkardığı karışıklık ele alınmıştı.
Moskova, Erdoğan’ın NATO’nun 11-12 Temmuz’daki Vilnius tepesinde İsveç’in Rusya’ya karşı güçlenmeye çalışan İttifak’a iştirakine yeşil ışık yakmasına karşı uzaklıklı bir açıklama yapmıştı. Türkiye’nin NATO’ya karşı yükümlülükleri olduğuna dikkat çeken Kremlin sözcüsü, İsveç’in NATO üyeliğinin Rusya açısından olumsuz sonuçlar doğuracağının da altını çizmişti. İsveç’in NATO’ya üye olabilmesi için tüm ittifak üyelerinin onay vermesi gerekiyor.
TBMM’deki onay sürecinin nasıl ilerleyeceği ile ilgili Meclis’in tekrar açılacağı sonbahar bekleniyor.
Vilnius öncesinde Ukrayna Devlet Lideri Zelenski’nin Türkiye ziyareti ve Rusya’nın “terörist” olarak nitelediği Ukraynalı Azov kumandanlarının Ukrayna’ya gönderilmesi de iki ülke ortasında soğuk rüzgarlar esmesine neden olmuştu.
Son yüz yüze görüşme Ekim 2022’deydi
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde istikrar siyaseti takip eden ve Batı’nın uyguladığı yaptırımlara uymayan Türkiye, Rusya ile de sürdürdüğü yakın bağ ile hem sıkıntı durumdaki iktisat açısından birtakım kazanımlar elde etti hem de tahıl koridoru mutabakatının hayata geçmesinde rol oynayarak tesirli oldu.
Bu kapsamda da Erdoğan ile Putin sık sık telefonla konuştu ve vakit zaman Soçi’de bir ortaya geldi. İki önderin son yüz yüze görüşmesi 13 Ekim 2022’de Astana’da düzenlenen Asya’da İş birliği ve İnanç Artırıcı Tedbirler Konferansı’nın (CICA) 6. Tepe marjında olurken ikili temelde planlanan son görüşme ise bir yıl evvel 5 Ağustos 2022’de gerçekleşti.
Tahıl mutabakatının geleceği ve yüz yüze görüşme takvimi
Erdoğan ile Putin’in yapacağı telefon görüşmesi Vilnius sonrası birinci temas olmasının yanı sıra tahıl koridoru muahedesinin yine işlerlik kazanıp kazanmayacağı açısından da kritik değerde.
Telefon görüşmesinde Erdoğan ile Putin’in bir sonraki yüz yüze görüşmesinin takvimi ve yerinin de belirlenmesi bekleniyor.
Putin yaptığı bir açıklamada Erdoğan’ın kendisini 14 Mayıs seçimi öncesinde Türkiye’ye davet ettiğini fakat “iç siyasi süreci etkilemeye yönelik bir teşebbüs olarak algılanabileceği” gerekçesiyle bu ziyareti gerçekleştirmediğini belirtmişti. Putin, 27 Nisan’daki Akkuyu merasimine de davet edilmesine rağmen gelmemiş ve görüntü konferansla katılmıştı.
Görüşmenin Türkiye’de mi yoksa Rusya’da mı yapılacağı konusunda şimdi bir netlik bulunmazken, telefon görüşmesinde bunun da netleşmesi varsayımlar ortasında. Putin, hafta sonu Rusya-Afrika Doruğu’nun akabinde düzenlenen basın toplantısında, ya kendisinin Türkiye’ye ya da Erdoğan’ın Rusya’ya giderek yüz yüze görüşme konusunda daha evvel anlaştıklarını söyledi.
Türkiye Batı’ya mı yaklaşıyor?
Son devirdeki birtakım adımlar ve gelişmeler Türkiye-Rusya bağlantılarının nereye evrildiği ve ekonomik zorluklar yaşayan Türkiye’nin Rusya’dan yavaş yavaş uzaklaşarak Batı’ya mı yaklaşmak istediği sorularına yol açtı.
Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Büyükelçi Akif Çağatay Kılıç ise birkaç hafta evvel CNN International kanalına demecinde, Türkiye ile Rusya ortasındaki münasebetlerin son gelişmelerden olumsuz etkilenmediğini tabir ederek “Türkiye, NATO üyesi olarak Rusya ile ilgisinde çok açıktı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, NATO ittifakı içerisinde devlet liderleri ortasında bu sıkıntıyı ABD’ye götüren ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile açık, şeffaf ve olumlu bir alaka yürüten tek lider” dedi.
Suudi Arabistan’da hafta sonu Ukrayna toplantısı
Rusya-Ukrayna savaşı ve alandaki çatışmalar devam ederken çeşitli ülkelerin ve kurumların arabuluculuk teşebbüsleri de gündemde.
Zelenskiy’nin de çatışmaları sona erdirmeye yönelik 10 unsurluk bir “barış formülü” bulunuyor. Plan, “Rus birliklerinin Ukrayna’dan büsbütün çekilmesi, tüm savaş esirlerini ve sürgünleri özgür bırakması, besin ve güç güvenliğini sağlaması” üzere bahisleri kapsıyor.
Ukrayna’nın barış formülünün uygulanmasına yönelik kimi ülkelerin ulusal güvenlik danışmanlarıyla yapılacak yeni toplantı bu hafta sonu Suudi Arabistan’da düzenlenecek. Bir evvelki toplantı Danimarka’da Haziran ayı sonunda düzenlenmiş ve Türkiye’den Akif Çağatay Kılıç katılmıştı.
Toplantılarda Rusya yer almazken Kremlin Sözcüsü Peskov yaptığı açıklamada “Toplantıyı yakından takip ediyor olacağız. Nelerin konuşulacağını ve hedefin ne olduğunu anlamamız gerekiyor. Barışçıl bir tahlile yönelik her teşebbüs olumlu bir kıymetlendirme gerektirir” derken “Batı tarafından Rusya ile savaş için kullanılan Kiev’in barış isteyemeyeceğini” de savundu.
Reuters’ın haberine nazaran Cidde’deki toplantı için ABD, AB, Mısır, Meksika, İngiltere, Polonya, Zambiya üzere farklı kıtalardan 30 kadar ülke ve kuruma davet gitmiş durumda.
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl ulaşabilirim?