Washington’dan Ankara’ya: Artık harekete geçme vakti geldi
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Avrupa ve Avrasya’dan Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı James O’Brien, İsveç’in çok yakında NATO üyesi olacağını ve “o anı iple çektiklerini” söyledi.
James O’Brien, NATO Dışişleri Bakanları toplantısı öncesinde, telekonferans yoluyla düzenlediği basın brifinginde, ortalarında DW Türkçe muhabirinin de bulunduğu gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Salı günü Brüksel’de başlayacak olan ve iki gün sürmesi beklenen toplantıların gündemine ait açıklamalarda bulunan O’Brien’a, İsveç’in NATO üyeliğinin Türkiye ve Macaristan nedeniyle gecikmesi hakkında çok sayıda soru yöneltildi.
“Bize onay için oyları toplamaya çalıştıklarını söylediler”
“İsveç’in ittifakın 32’inci üyesi olmasını sabırsızlıkla bekliyoruz. İsveç birinci günden itibaren ittifaka çok büyük katkı sağlayacaktır” diyen O’Brien, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Türk ve Macar müttefiklerimiz bize onay sürecini engelleyecek asıllı bir sorun bulunmadığını, yalnızca onayı sağlayacak oyları toplamaya çalıştıklarını söylediler. Biz artık harekete geçme vaktinin geldiğini, gecikmenin hiç bir yarar sağlamayacağını ilettik. İsveç’in çok yakında ittifaka üye olmasını öngörüyoruz. O anı iple çekiyoruz.”
F-16 sorusuna ihtiyatlı yanıt
ABD’li Bakan Yardımcısı O’Brien’a, “Ankara, ABD’nin F-16 taleplerine onay vermesi istikametindeki umudunu kaybetmiş görünüyor. Türkiye Eurofighter almak istediğini duyurdu… Türkiye’nin hava kuvvetlerinin modernizasyonu, NATO’nun caydırıcılığı ve savunma durumu için de değerli mi? Size nazaran Türkiye’nin F-16 taleplerinin onaylanmasına katkıda bulunabilecek somut şartlar nelerdir?” sorusu da yöneltildi.
ABD Bakan Yardımcısı O’Brien’ın bu soruya verdiği yanıtta, “ABD Lideri Biden uzun müddettir Türkiye’nin F-16 filosunun modernizasyonunu desteklediğini söylüyor. Şu anda, bu mevzuda ilerleme sağlamayı umduğumuzu söylemek dışında, söyleyebileceğim bir şey yok” cevabıyla yetinmesi dikkat çekti.
Türkiye Rusya yaptırımlarını mı deliyor?
ABD Bakan Yardımcısı O’Brien’a, Türkiye’den Rusya’ya gönderilen, askeri emelli da kullanılabilecek eserlerin ihracatında yaşanan büyük artış da soruldu.
Soruyu, “ABD olarak AB, İngiltere ve G7 partnerlerimizle birlikte, kilit partnerlerimizin Rusya’nın yaptırımlarımızı deldiği yerlere dönüşmesini istemediğimizi açıkça belirttik” kelamlarıyla yanıtlamaya başlayan ABD’li bakan yardımcısı, Türkiye’nin kimi eserlerin Rusya’ya geçişini önlemeye dönük bir grup ıslahatları hayata geçirdiğini söylemekle birlikte, “Ancak görünen o ki daha yapılması gereken şeyler var” dedi.
“En kısa müddette sona ermesi gerekiyor”
James O’Brien, Rusya yaptırımlarının Türkiye üzerinden baypas edilmemesi için atılması gereken adımlarla ilgili olarak da şunları kaydetti:
“ABD birtakım kişi ve kurumlara yönelik yaptırım kararı aldı. Bunlardan kimileri, savaş alanında kullanılan elektronik materyalleri Türkiye üzerinden Rusya’ya taşımaya çalışan şirketleri kuran Rus vatandaşlarıdır. Yaptırımlar sonrası bunun önlenmesi için birtakım ilerlemeler kaydedildiğini gördük. Ancak bu asla bitmeyecek bir iş. Ruslar her vakit daha fazlasını ithal etmeye çalışıyor. Bizim de Rusya’ya kapıları kapatmaya devam etmemiz kıymetli. Aksi takdirde bu hafta sonu Kiev’e yapılan büyük atak üzere daha fazla olayla karşılaşırız… Bu hücumların yapılmasını sağlayan eserlerin ekseriyetle Batı’dan ya da G7 ülkelerinden ithal edildiğini ve birkaç ülke üzerinden geçirildiklerini biliyoruz. Tüm bunların mümkün olan en kısa müddette sona ermesi gerekiyor.”
“Karadeniz son derece önemli”
ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı James O’Brien, Karadeniz ile ilgili olarak da dikkat alımlı değerlendirmelerde bulundu.
Son periyotta Karadeniz’in seyrüsefere açık kalmasını sağlamaya büyük kıymet verdiklerini aktaran ABD’li yetkili, Rusya’nın Karadeniz’i ticaretin kısıtlandığı bir alana dönüştürmesini engellemek için Karadeniz’e kıyıdaş NATO müttefikleriyle birlikte çalıştıklarını vurguladı.
O’Brien, “Tahılın global pazarlara ulaştırılmasında Karadeniz son derece değer taşımaktadır… Bu nedenle Ukrayna’nın, Romanya, Moldova ve AB’nin çok güçlü takviyesi ile ihracatını arttırmak için attığı adımları memnuniyetle karşılıyoruz” diye konuştu.
Rusya’nın Türkiye arabuluculuğunda imzalanan BM Tahıl Muahedesi’nden Temmuz ayında çekildiğini ve aslında bu yolla Ukrayna’nın ihracatını durdurmayı amaçladığını lisana getiren James O’Brien, “Ancak son aylarda Ukrayna’nın ihracatını daha da arttırdığını, hatta tahıl muahedesi boyunca ulaştığı seviyeyi aşabildiğini görüyoruz” dedi.
ABD’li bakan yardımcısı bunda Rus ordusunu geri püskürten Ukrayna ordusunun sergilediği kararlılığın kilit ehemmiyet taşıdığını da kelamlarına ekledi.
Paşinyan’a güçlü destek
Basın brifinginde, ABD’nin NATO ile Ermenistan ortasında iş birliğinin güçlendirilmesine ait yaklaşımı da soruldu. ABD Bakan Yardımcısı O’Brien, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın ülkesinin sonlarını açmak ve Batı ile bağlarını geliştirmek konusunda “çok cesurca” hareket ettiğini belirterek şunları kaydetti:
“Ermenistan vatandaşları için çok cesaretlendirici adımlar attı, ıslahatlar gerçekleştirdi… Ayrıyeten Başbakan Paşinyan Azerbaycan ile barış muahedesi konusunda yürekli bir ses olmuştur. Bu yolla Ermenistan’ın ekonomik kalkınmasına odaklanması, güvenlik alanındaki münasebetlerini geliştirmesi, Orta Asya’dan, Türkiye üzerinden ticari ilgilerini geliştirebilmesi kelam konusu olabilir. Bunların hepsi bizim çok görmek istediğimiz gelişmelerdir…”