Yargıtay’ın Seyahat kararı AYM atılımı mi?
Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin Seyahat davasında iş insanı Osman Kavala ve TİP milletvekili Can Atalay’ın ortasında bulunduğu 5 kişinin cezalarını onaması tartışma yarattı. Kararın Anayasa Mahkemesi’nin Can Atalay’ın ferdî başvurusunu görüşeceği tarihten çabucak evvel gelmesi dikkat çekti. Hukukçular, bunun AYM’nin mümkün tahliye yolunu kapatma gayesi taşıdığını söyledi. Öteki yandan Yargıtay, Ömer Faruk Gergerlioğlu kararında Anayasa’nın 14. unsurunun “belirlilik ilkesine” ters olduğunu belirten Anayasa Mahkemesi’ni “Anayasa hususunu uygulamamakla” suçladı.
Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin Seyahat davasında ortasında iş insanı Osman Kavala ve TİP Hatay Milletvekili Can Atalay’ın ortasında bulunduğu 5 kişinin cezalarını onaması gündemi değiştirdi. Kararda, dikkat çeken detaylar yer aldı.
Kararda, Can Atalay’ın milletvekili olduğu için yasama dokunulmazlığından yararlanarak yargılamada durma kararı verilmesi talebi tartışıldı. Bu görüşe karşı çıkılan kararda, Atalay’ın hükümeti devirmeye teşebbüs cürmünden mahkûm olduğuna dikkat çekildi. Bu kabahatin, Anayasa’nın 14. Unsuru kapsamında sayılan cürümler ortasında yer aldığı, bu nedenle yasama dokunulmazlığından yararlanamayacağı kaydedildi.
AYM’ye eleştiri
Yargıtay; Ömer Faruk Gergerlioğlu ve Leyla İtimat kararlarında Anayasa’nın 14. Unsurunun “belirlilik prensibine aykırı” olduğunu belirten Anayasa Mahkemesi’ni de eleştirdi. Kararda, Anayasa Mahkemesi’nin tali nitelikteki ferdî müracaat yolu ile bir Anayasa kararını yürürlükten kaldıramayacağı yahut uygulanmasını olanaksız hale getiremeyeceği vurgulandı. Anayasa Mahkemesi’nin yürürlükte olan Anayasa normunu asıldan iptal etme yetkisinin bulunmadığı belirtilen kararda, Anayasa değişikliklerini yalnızca biçim bakımından inceleyerek denetleyebildiği ve yürürlükte bulunan Anayasa normunun uygulanmasını ferdi müracaat yoluyla ortadan kaldıracak yahut fonksiyonsuz hale getirecek biçimde bir karar vermesinin hukuken mümkün olmadığı savunuldu. Kararda, şöyle denildi:
“14. unsurda öngörülen faaliyetler konusunda, devletin ülkesi ve milletiyle parçalanamaz bütünlüğüne ve insan haklarına dayanan demokratik ve laik Cumhuriyete yönelen tehdidin tartısı ile orantılı olacak bir biçimde içtihatta süreklilik ve istikrar unsurları de gözetilerek Anayasa koyucunun 14. hususta şuurlu bir tercihin eseri olarak bıraktığı boşluğun, yargı kararları ile doldurularak makul hale getirilmesi, ilgili Anayasa normunun yürürlüğünün ve fonksiyonunun korunması bakımından hukuk devletinin bir gereğidir.”
AYM’nin duyurusundan bir gün sonra karar
Öte yandan kararın, Anayasa Mahkemesi’nin 27 Eylül’de yaptığı açıklama ile Can Atalay’ın ferdî başvurusunu 5 Ekim’de gündeme alacağını duyurmasının akabinde gelmesi dikkat çekti. Hukukçular bu durumu, AYM’nin mümkün bir ihlal kararıyla Can Atalay’ın tahliyesini engelleme atağı olarak yorumladı.
Ceza hukukçusu, Avukat Hüseyin Ersöz, Yargıtay kararıyla birlikte Can Atalay’ın cezasının kesinleştiğine dikkat çekti. AYM’nin yasama dokunulmazlığı tarafında vereceği muhtemel bir ihlal kararı karşısında bunun mahallî mahkeme tarafından uygulanmayabileceğini belirten Ersöz, “Bu noktada lokal mahkemenin ‘artık mutlaklaşmış bir mahkûmiyet kararı var, bu noktada özgürlük hakkı ile ilgili bir kıymetlendirme yapamam’ halinde kıymetlendirme yapması da mümkün olabilir” dedi.
AİHM’in ihlali kararda yok
Yargıtay kararında, AİHM’in Osman Kavala ile ilgili 2019 ile 2022 yıllarında verdiği ve Kavala’nın özgür bırakılmasını istediği ihlal kararıyla ilgili hiçbir kıymetlendirme yer almadı. Osman Kavala’nın AİHM kararının uygulanmaması nedeniyle Anayasa Mahkemesi’ne yapılmış bir başvurusu da bulunuyor. DW Türkçe’ye konuşan eski AİHM yargıcı İstek Türmen, bu nedenle Yargıtay’ı eleştirerek “AİHM ne diyordu? Ben davadaki hareketleri incelemedim, Seyahat davasındaki bütün aksiyonlar benim açımdan kararsızdır. Burada bir kabahat işlendiğine ait ispat yoktur dedi. AİHM’in bu kararına rağmen cezalar onandı. Fakat sanıklar hükümlü bile olsa AİHM’in bu kararı ortadan kaldırılamaz” dedi.
Sanıkların hükümeti devirmeye teşebbüs ile suçlanmasının da hukuka alışılmamış olduğunu belirten Türmen, “Bu hata için cebir ve şiddet ögesi aranması gerekiyor. Bu sanıklar ne vakit, nasıl şiddet olaylarına karışmış? Gaz maskesi dağıtmak mı cebir ve şiddet, yiyecek dağıtmak mı? Siz bunlara nasıl hükümeti devirmeye teşebbüs diyebilirsiniz? Çok büyük hukuksuzluk ve çok büyük vicdansızlık var” sözünü kullandı. Seyahat hareketlerinin hükümeti devirme emeli taşımadığını belirten Türmen, olayların planlı başlamadığını, polislerin çadırları yakmasıyla spontane geliştiğini kaydetti.
Bundan sonra ne olacak?
Hukukçu Ersöz, cezası kesinleşenlerin AYM’ye adil yargılanma hakkı ihlali gerekçesiyle ferdi müracaatta bulunabileceğini kaydetti. Ersöz, AYM’nin vereceği bir ihlal kararı durumunda sanıkların tekrar yargılanması ve daha sonra özgürlüklerine kavuşmasının kelam konusu olabileceğini kaydetti. Seyahat davasının siyasi bir dava olduğuna işaret eden Ersöz, “Öyle ki barışçıl bir tertibin bir cürüm olarak nitelendirilmesi, söz özgürlüğü ve toplantı ve şov yürüyüşü üzere birtakım hakların yargı eliyle örselenmesi manası taşıyor. Bu özgürlüklerin demokratik ülkelerde desteklenmesi ve yargı kararıyla korunması gerekiyor” değerlendirmesini yaptı. Yargıtay’ın kararının Türk Ceza Kanunu’ndaki cürüm tiplerine uygun olmadığını lisana getiren Ersöz, barışçıl nitelikteki bir şovun kriminalize edilerek cürüm olarak gösterilmesinin hukuka alışılmamış olduğunu kaydetti.
Yasak kanıt argümanını kabul etmedi
Bu ortada Yargıtay kararında, Osman Kavala ve arkadaşları hakkında 18 Haziran 2013 tarihinde verilen telefon dinleme kararlarının hukuka alışılmamış kanıt olup olmadığı da tartışıldı. Seyahat Parkı soruşturması kapsamında yapılan telefon dinlemeleri kabahat örgütü kurmak ve yönetmek cürmünden başlatılmıştı. Lakin bu hatadan yapılan dinleme kayıtları, daha sonra hükümeti devirmeye teşebbüs hatasında kanıt olarak kullanıldı. Sanık avukatları, dinlemelerin hükümeti devirmeye teşebbüs kabahati kapsamında yapılmadığı, bu nedenle davada bunun kanıtı sayılamayacağını belirterek, “yasak delil” savında bulunmuştu. Yargıtay ise sanıkların hareketlerinin vahametinin şimdi o tarihte belirli olmadığını belirterek, bu kayıtları “hukuka uygun delil” saydı. Kararda, darbeye teşebbüs cürmünün fakat örgütlü bir yapı tarafından işlenebileceği belirtilerek, kolluk vazifelilerinin dinleme kararı talep ederken kabahat vasfını dinleme yapmadan evvel tam olarak tespit edebilmelerinin her vakit mümkün olmadığı savunuldu.
Mine Özerden’den açıklama
18 yıl mahpus cezası onanan isimlerden Mine Özerden, avukatı Tuğce His Köksal aracılığıyla Bakırköy Bayan Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda DW Türkçe’ye açıklama yaptı:
“Sevgili Mücella ve Sevgili Hakan’ın tahliyelerine çok sevindik elbette. Onların sevinememesini anlıyor ve gerisindeki aklı ve yüreği çok seviyoruz.
Giderek dozu artan karmakarışık uygulamalar nedeniyle hukuk insanlarının artık temel hukuk unsurlarını yorumlayamaz ve rasyonel öngörülerde bulunamaz hale geldiği bir vakte denk geldik.
19/02/2020 tarihinde beraat ettiğimiz dava büsbütün tıpkı argümanlarla rastgele bir kanıtlanabilir delil olmaksızın (“olmayan şeyler kanıtlanamaz”) tekrar açıldı. Bu aleni yanlıştan birinci derece mahkemesi döner sandık, olmadı; istinaf döner sandık, o da olmadı. Artık Yargıtay bu yanılgıyı yapmaz diye düşünüyorduk. Ne yazık ki o da olmadı. Kendi adıma çok şaşkınım.
Aidiyet ve sahiplenme duygusu zayıf olan biri olarak, beni yalnızca bir kısmın sahiplenmesini istemem. Her kesitten, her yaştan, düşünen ve bir ortada durma sıkıntısı olan insanların, temel bedeller ölçüsünde beni sahiplenmesini dilerim.”