Ankara TikTok’a kontrol için harekete geçti
Türkiye, Dilan – Engin Polat soruşturmasının akabinde bir müddettir toplumsal medya fenomenlerinin hoşluk merkezleri ismi altında kara para akladıkları argümanlarını konuşuyor. Kara para soruşturmalarının yanı sıra bu şahısların toplumsal medya üzerinden elde ettiği gelir de Hazine ve Maliye Bakanlığının odağında. Bakanlık ve Bakanlığa bağlı Mali Kabahatleri Araştırma Şurası (MASAK) uzmanlarının vergi kaçakçılığı yapılıp yapılmadığını incelemek üzere özel bir takım kurduğu ve kapsamlı bir çalışma başlattığı belirtiliyor.
TBMM Dijital Mecralar Kurulu Lideri ve AKP Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman da bu çerçevede bir torba yasa hazırlığı olduğunu açıkladı. Hükümet, toplumsal medya üzerinden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde yaşanan eksikliklerin giderilmesi için bir yasal düzenleme yapmayı hedefliyor.
Ankara’da Tiktok’ta yapılan paylaşımların içeriği ile ilgili de rahatsızlık yaşanıyor. Hükümet, TikTok plaformunda “aile ve ahlak” kıymetleriyle bağdaşmayan paylaşımlar yapıldığı gerekçesiyle de kontrolleri artırmak istiyor. Bu hedefle TikTok temsilcileri ikinci defa Meclis’e davet edildi.
TikTok üzerindeki kontrol artırılacak
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya bugün TikTok’ta müstehcen içerek üretenler hakkında süreç yaptıklarına dikkat çekerek 612 hesabın incelendiğini, müstehcen yayın yapan 14 kişinin tutuklandığını duyurdu.
TikTok’ta kısa bir mühlet evvel “Laz kızı” isimli bir hesaptan müstehcen yayın yapıldığı gerekçesiyle hesap sahibi gözaltına alınmıştı. Daha sonra polis, TikTok üzerindeki kontrolleri sıkılaştırdı. Meclis Dijital Mecralar Kurulu’na toplumsal medya platformlarına ait şikayetlerin arttığı tabir ediliyor.
Bu sorunun bir ulusal güvenlik problemi olduğunu savunan Meclis Dijital Mecralar Komitesi Lideri AKP’li Hüseyin Yayman dün “Milletimizin ahlakını kıymetlerini, aile kurumunu ortadan kaldırmaya yönelik adımlar var. Öteki husus cinsiyetsizleştirme sorunu ile ötekileştirme, ergen mobingi üzere mevzular. Bunlar da kabul edilemez. Irkçılık ve nefret söylemi paylaşımları da güzel görülemez. Güvenlik – demokrasi istikrarı içinde özgürlük – kamu tertibi anlayışı içerisinde bu mevzuları ele alacağız” açıklamasını yaptı.
Hükümetin bu bahisteki adımları MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli’nin geçen hafta yaptığı konuşmanın akabinde geldi.
Bahçeli, partisinin küme toplantısında mevzuyu gündeme taşıyarak “Daha çok faiz geliri elde etmek için tertip edilmiş fon ve finans oyunları, doymayan kursaklarının tahrikiyle milyon dolarlarını bu fonlara bağlayan tanınmış simalar, bunlara çanak tutan sahtekar bankacılar, kurulan saadet zincirleri, saçlarına dolardan bukleler yapan şaibeli soytarılar nitekim de milletimizde haklı bir öfkeye neden olmaktadır. TikTok rezaleti ise salgın üzere yayılmaktadır” demişti.
TikTok temsilcileri 7 Aralık Perşembe Meclis’te olacak. TikTok’un Türkiye ve Avrasya temsilcisi Buyruk Gelen kurula gelerek bilgi verecek soruları yanıtlayacak. TikTok temsilcileri geçtiğimiz yıl da kurula davet edilmişti.
TBMM’de Perşembe günü yapılacak toplantıda vergi düzenlemeleri ve aile başlıkları ele alınacak.
Sosyal medya üzerindeki baskının artacağı endişesi
Dijital haklar konusunda çalışmalar yürüten Alternatif Bilişim Derneği’nden Faruk Çayır ise “ahlak ve aile” düzenlemeleri konusunda farklı düşünüyor. Dernek Lideri Çayır ahlak, müstehcenlik ve ırkçılık üzere cürümlerin esasen Türk Ceza Kanununda yer aldığını, toplumsal medyaya dair başka düzenlemenin yeni bir dezenformasyon kanunu çıkarmak olacağını söylüyor. Çayır, kelamlarını “Dezenformasyon kanunu da ‘gazetecilerle ilgili değil’ denildi, gazeteciler tutuklandı. Bu da ‘sosyal medyaya baskı için değil’ denir, baskıya dönüşür. Özetle yasal düzenleme ile asıl emel bu platformlara baskı yapmak ve daha kolay kapatılmasının yolunu açmak olur” diye sürdürüyor.
Hükümetin bu tartışmayı açmasının ideolojik tartışmalar yaratmak olduğunu savunan Çayır, “Vergi düzenlemesi ne kadar gerekliyse ‘ahlak ve aile’ tartışması açmak da o kadar yanlış. Ne yapacaklar, ‘Sosyal medyada giysi kuşam şöyle olmalı’ mı diyecekler? Torba kanun ismi altında hepsini torbaya koyup kamuoyunu ikna etmeye çalışacaklar” dedi.
Hükümet bant daraltılması, reklam yasağı verilmesi üzere başlıklarda çalışmalar yapıyor. Hüseyin Yayman, İhlas Haber Ajansı‘na yaptığı açıklamada da adım atılmaz ise lisans iptalinin de önerilebileceğini söyledi.
“We Are Social” isimli oluşumun Dijital 2023 raporunda yer alan datalara nazaran Türkiye, TikTok’u dünyada en fazla kullanan birinci 10 ülkeden biri durumunda. Toplumsal medya kullanıcılarının yüzde 47,8’inin TikTok kullandığı varsayım ediliyor. Bu oran bir evvelki yıla nazaran yüzde 19 artış manasına geliyor. Rapora nazaran kullanıcılar ortalama ayda 20,9 saat boyunca TikTok’ta vakit ayırıyor.
Sosyal medya fenomenleri nasıl vergi veriyor?
Hükümet,sosyal medyadan elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi için 2021 yılında bir kanun çıkarmıştı. Bu kanunun uygulanması için de 2022 yılı başında Hazine ve Maliye Bakanlığı yönetmelik ve bildirimlerde düzenleme yaptı.
Gelir Vergisi Kanunu’ndaki düzenlemeye nazaran 2022 prestijiyle bu işleri yapanlar, Türkiye’de konseyi bir bankada özel bir hesap açıyor ve banka bu hesaba yapılan ödemelerden yüzde 15 oranında stopaj kesintisi yapıyor. Bu kapsamda elde edilen çıkarların 2022 yılı için 880 bin lirası gelir vergisinden istisnaydı. Bu fiyat 2023 yılında 1 milyon 900 bin liraya çıkarıldı. Bu stopaj vergisini ihtara karşın ödemeyenler ile yıllık 1 milyon 900 bin TL geliri aşanlar için ise bu çıkarlarını muhasebeleştirmesi ve vergi beyannamesi verip belirlenecek vergi meblağlarını ödemesi kural.
Ancak bu incelemeler, Youtube, TikTok üzere şirketlerin fenomenlerin hesabına yatırdığı paralar üzerinden bir vergilendirme ve inceleme yapılabiliyor. Şirketler, toplumsal medya kullanıcısına yaptığı bu ödemeleri ilgili kurumlara bildiriyor, bunun üzerine de vergi grupları takip yapabiliyor.
Hükümetin yeni çalışmasına nazaran toplumsal medya şirketlerinden gelen paraların dışında kişisel çıkarlar da takip edilecek. Maliye kontrollerinde kuşkulu yüksek meblağlar tespit edilirse “Bu geliri nereden elde ettin?” sorusu yöneltilebilecek.
Ancak bu o kadar kolay değil. Alternatif Bilişim Derneği Lideri Faruk Çayır’a nazaran toplumsal medya fenomenlerine hem “bireysel bağış” hem de toplumsal medyadan yaptıkları bilinmeyen reklamlar nedeniyle firmalar tarafından direkt ödemeler son periyotta arttı. Bu ödemelerin kontrolsüz ve vergilendirilmeyen ödeme olduğunu kaydeden Çayır, “Bu elde edilen gelirlerin de vergilendirilmesi gerekli. Tek tek hesapların takip edilmesinin önü açılabilir. Bu mevzuda bir açık var ve adım atılması doğru” dedi.
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl ulaşabilirim?