Avrupa’da konvansiyonel silah antlaşması askıya alındı

Rusya’nın Avrupa’da Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşmasından (AKKA) resmen çekilmesinin akabinde taraf olan NATO ülkeleri de Antlaşma’yı askıya aldı. Soğuk Savaş periyodunu sona erdiren temel mutabakatlardan biri olan AKKA, 1990 yılında ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu devrin 16 NATO üyesi ile 6 Varşova Paktı üyesi ortasında imzalanmıştı. Rusya, Batılı ülkelerin Avrupa’da konvansiyonel silah ve mühimmata sınırlama getiren antlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle 2007’de AKKA’yı askıya almıştı.

Rusya’nın AKKA’dan geceyarısı prestijiyle resmen çekilmesinin akabinde NATO’dan kınama iletisi geldi. NATO’nun en önemli siyasi karar alma organı olan Kuzey Atlantik Kurulundan yapılan açıklamada, “Rusya’nın son adımının, Avrupa-Atlantik güvenliğini sistematik bir biçimde aşındıran eylemlerinin” son örneği olduğu belirtilerek Rusya’nın kurallara dayalı milletlerarası tertibi yıpratmayı sürdürdüğü kaydedildi.

Açıklamada, “AKKA’nın Avrupa-Atlantik güvenlik mimarisindeki kilit rolünü teyit etmekle birlikte Müttefik Taraf Devletlerin antlaşmaya bağlı kaldığı, Rusya’nın bağlı kalmadığı bir durum sürdürülebilir olmayacaktır. Bunun sonucu olarak Müttefik Taraf Devletler AKKA Antlaşmasının işleyişini, gerekli olduğu surece, hakları ve milletlerarası hukuk uyarınca askıya almaktadır. Bu, tüm NATO müttefiklerince büsbütün desteklenen bir karardır” denildi.

Türk Dışişleri: Tüm taraflarla teması sürdüreceğiz

Türk Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da Rusya’nın kararının hüzünle karşılandığı belirtilerek “Rusya’nın AKKA’dan çekilme kararının 7 Kasım 2023’de yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, öbür taraf devletlerce Antlaşma’nın manalı bir biçimde uygulanması maalesef fiilen imkansız hale gelmiştir. Ülkemiz, bu şartlar altında, NATO Müttefiki öteki AKKA taraf devletleriyle birlikte Antlaşma’nın uygulamasını gerek duyulacak bir mühlet için askıya almak durumunda kalmıştır” denildi.

Bu kararın özünde geri alınabilir nitelikte olduğuna işaret edilen açıklamada, “Kanat rejimi dahil alt bölgesel sistemiyle ve sayısal sınırlamalarla askeri kuvvetler ortasında istikrar, şeffaflık ve öngörülebilirlik sağlayan hukuksal bağlayıcı nitelikteki AKKA’nın temellerine ve temel unsurlarına duyulan gereksinim devam etmektedir. Önümüzdeki süreçte Avrupa güvenlik mimarisinde gereksinim duyulabilecek güncelleme, lakin bu temeller üzerine inşa edilebilecektir. Bu prestijle bahse ait temaslarımızı ilgili tüm taraflarla sürdüreceğiz” tabirlerine yer verildi.

ABD: NATO’nun savunma kapasitesi artacak

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ise AKKA Antlaşmasından kaynaklı yükümlülüklerin askıya alınmasının “askerî planlama, intikal ve tatbikatları etkileyen sınırlamaları ortadan kaldırarak NATO’nun caydırıcılık ve savunma kapasitesini güçlendireceğini” söyledi.

NATO datalarına nazaran müttefik ülkeler AKKA uyarınca, ortalarında tank, top ve savaş helikopterlerinin de bulunduğu 100 bin kesim silah ve mühimmatı imha etti.

Almanya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da müttefiklerin antlaşmadan çekilmediğine vurgu yapılarak “Rusya’nın tavrında kökten bir değişiklik durumunda AKKA’nın yine yürürlüğe sokulmasının hala mümkün olduğu” kaydedildi. Açıklamada, Almanya’nın Antlaşma’da silah sistemleri için öngörülen ulusal limitlere bağlı kalmayı sürdürmek istediği de kaydedildi.

AFP,rtr,DW/BK,JD