Beş soruda yurt dışında ikinci cins seçim
Yurt dışında hangi tarihler ortasında oy kullanılacak?
Yüksek Seçim Şurası’nın (YSK) açıkladığı seçim takvimine nazaran cumhurbaşkanı seçiminin ikinci çeşidi için yurt dışı temsilciliklerde ve gümrük kapılarında oy verme süreci 20 Mayıs Cumartesi günü başladı. Seçimin ikinci tipi için 70’den fazla ülkedeki dış temsilciliklerde ve bu temsilciliklere bağlı kentlerde toplam 167 noktada sandık kuruldu.
Dış temsilciliklerde hafta sonu ve hafta içi mahallî saatle 08.00-22.00 ortası oy vermek mümkün olacak. Başkonsolosluklara bağlı olarak başka kentlerde kurulan sandıklarda ise oy verme saatleri kente nazaran değişiyor.
Yurt dışında kurulan sandıklarda seçmenler 24 Mayıs Çarşamba akşamına kadar oy kullanabilecek. Ülkelere nazaran oy verme mühletleri, seçmenlerin yoğunluğuna nazaran farklılık gösteriyor.
Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun birinci çeşitte açık farkla yüksek oy aldığı ABD, İngiltere, Kanada ve Avustralya üzere ülkelerde ikinci tıpta oy verme mühletinin iki güne düşürülmesine CHP’nin yaptığı itiraz ise YSK tarafından kabul edildi. CHP, bu ülkelerin coğrafik olarak büyük olduğuna dikkat çekerek, seçmenlerin iki gün içinde sandık başına gitmeye yetişmesinin güç olacağı gerekçesiyle YSK’ya itirazda bulundu. Müracaatları pahalandıran YSK, oy verme mühletinin tekrar uzatılarak beş güne çıkarılmasına karar verdi.
Gümrük kapılarında ise 20 Mayıs’ta başlayan oy verme süreci 28 Mayıs Pazar akşamı saat 17.00’ye kadar sürecek. Gümrük kapılarında 24 saat oy vermek mümkün. Yurt dışında ve gümrük kapılarında kurulan toplam sandık sayısı 9 bin 500 civarında.
Yurt dışında kaç seçmen bulunuyor?
YSK’nın datalarına nazaran, Türkiye’deki toplam 64 milyon 145 bin 504 seçmenin 3 milyon 423 bin 759’u yurt dışında kayıtlı.
YSK Lideri Ahmet Yener’in 14 Mayıs seçimleri öncesinde yaptığı açıklamaya nazaran, yurt dışındaki seçmenlerin 277 bin 646’sı cumhurbaşkanı ve milletvekili seçiminde birinci defa oy kullanmaya hak kazandı.
28 Mayıs tarihinde 18 yaşını dolduranlar da ikinci tıpta oy kullanacak. YSK Lideri Yener’e nazaran, cumhurbaşkanı seçiminin ikinci cinse kalması sonucu yurt dışında birinci defa oy kullanacak seçmen sayısı 2 bin 435 artacak.
Yurt dışında kayıtlı seçmen sayısının en yüksek olduğu ülke olan Almanya’da 1 milyon 500 bin civarında seçmen bulunuyor.
Kimler, nasıl oy kullanacak?
Yurt dışında kayıtlı seçmenler sandık kurulan temsilciliklerin rastgele birinde yahut sandık kurulan rastgele bir gümrük kapısında oy kullanabiliyor. Örneğin, Berlin’de yaşayan bir seçmen, Köln’de sandık başına gidebiliyor ya da Türkiye’ye gidiyorsa oyunu bir gümrük kapısında verebiliyor. Seçmenlerin oy verebilmek için kimlik kartı, pasaport üzere üzerinde TC kimlik numarasının yazılı olduğu bir kimlik evrakını göstermesi gerekiyor.
Birçok seçmen, sandık kurulan merkeze yakın bir yerde oturmadığı için AKP ve CHP’nin yanı sıra öbür siyasi partiler, yurt dışı temsilcilerinin aracılığı ile seçmeni oy kullanmaya götürecek fiyatsız otobüs yahut araç seferleri düzenliyor. Toplumsal medya üzerinden, seçmenin sandığa gitmesini hedefleyen birçok kampanya yürütülüyor.
Yurt dışı seçmen kütüğünde ismi olmayanlar, yani 14 Mayıs’ta oy kullanamayanların, ikinci çeşitte da oy vermesi mümkün olmayacak.
Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci tipinde yalnızca bir oy pusulası var. Oy pusulasında solda Cumhur İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Recep Tayyip Erdoğan, sağda ise Millet İttifakı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu yer alıyor.
Oylar nasıl saklanıyor, Türkiye’ye nasıl getiriliyor?
Yurt dışındaki temsilciliklerde oy verme sürecini ve sonraki süreci YSK’nın görevlendirdiği şahısların yanı sıra siyasi partilerin temsilcileri ve müşahitler takip ediyor.
Yurt dışında oy verme süreci bir günden fazla sürdüğü için, her oy verme günü sonunda oy pusulalarının bulunduğu zarflar ve öteki dokümanlar bir torbaya konarak ağzı mühürleniyor. Bu torbalar, oyları saklamakla vazifeli komite liderinin müsaadesi olmadan girilip çıkılamayan bir odada saklanıyor. Bu odanın kapısı, anahtarı kurul lideri ve siyasi parti temsilcilerinde bulunan en az üç farklı kilit ile kilitleniyor.
Yurt dışında 24 Mayıs Çarşamba günü oy verme sürecinin tamamlanmasının akabinde oy torbaları ve başka seçim dokümanları uçakla Türkiye’ye gönderilecek. Siyasi partilerin temsilcileri oy torbalarının Ankara’ya taşınarak, Yurt Dışı İlçe Seçim Konseyi’ne teslim edilmesindeki her basamağa refakat edebiliyor. Uçakta oylar, Oy Torbaları Nakil Kurulu ile birlikte Dışişleri Bakanlığı ve YSK vazifelilerinin nezaretinde taşınıyor. Oy Torbaları Nakil Kurulu’nda YSK vazifelileri ile siyasi partilerin temsilcileri bulunuyor.
Ankara’ya götürülen oy torbaları Ankara Ticaret Odası (ATO) Congresium Fuar Merkezi’nde müdafaa altına alınacak. 28 Mayıs’ta saat 17.00’de oy verme sürecinin sona ermesi ile yurt dışı oylarının da sayımına başlanacak. Oylar, Yurt Dışı İlçe Seçim Konseyi’nin nezaretinde sayılacak.
Yurt dışında 14 Mayıs cumhurbaşkanı seçim sonuçları nasıldı?
14 Mayıs’ta yurt dışında kayıtlı 3 milyon 423 bin 759 seçmenin 1 milyon 691 bin 287’si sandık başına gitti. Seçimlere iştirak oranı yüzde 49,40’ı oldu.
Resmi Gazete’de yayımlanan kesin sonuçlara nazaran, oy kullanan yurt dışı seçmenin yüzde 57,70’i Cumhur İttifakı’nın Cumhurbaşkanı Adayı Recep Tayyip Erdoğan’a, yüzde 39,68’i Millet İttifakı’nın Adayı Kemal Kılıçdaroğlu’na, yüzde 1,68’i CET İttifakı’nın Adayı Sinan Oğan’a ve yüzde 0,94’ü de yurt dışında sandıkların kapanmasının akabinde adaylıktan çekilen Memleket Partisi’nin önderi Muharrem İnce’ye oy verdi.
Yurt dışındaki seçmenlerin 148 bin 183’ü ise gümrük kapılarında oy kullandı.
Kesin sonuçlara nazaran, gümrük kapılarında Erdoğan oyların yüzde 54,86’sını, Kılıçdaroğlu yüzde 38,35’ini, Oğan yüzde 4,36’sını ve İnce yüzde 2,42’sini aldı.
DW/JD,HT
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl ulaşabilirim?