BRICS doruğu: Çin’den süratli genişleme daveti
Çin Devlet Lideri Şi Cinping, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşan BRICS kümesinin, yeni ülkelerin iştirakiyle tez biçimde genişlemesi gerektiğini lisana getirdi. Güney Afrika’nın Johannesburg kentinde yapılan BRICS Tepesi’nde konuşan Şi, BRICS topluluğunun süratli bir formda büyüyeceğini ve dünyada barışa ve kalkınmaya katkı sağlamaya devam edeceğini lisana getirdi.
Çin Devlet Lideri konuşmasında, memleketler arası standartların, “En güçlü kasları olan ve en çok bağıranlar tarafından dikte edilmesindense”, Birleşmiş Milletler’in (BM) kuruluş antlaşmasına uygun gaye ve prensipler doğrultusunda tüm ülkelerin iştirakiyle ayakta tutulması gerektiğini tabir etti.
Çin Halk Cumhuriyeti’nin Ticaret Bakanı Vang Ventao da, Devlet Lideri Şi ismine Salı günü yaptığı konuşmada, ülkesinin BRICS’e yeni iştiraklerin “önünü açmak istediğini” aktarmıştı. BRICS kümesi ülkeleri içinde iktisadı en güçlü olan Çin’in, örgüte yeni üyelerin iştirakiyle, global çapta Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) karşı tesirini artırmayı planladığı belirtiliyor. Lakin Çin’in bölgesindeki en büyük rakibi ve bir öteki BRICS üyesi Hindistan’ın, Pekin’in daha fazla güç kazanmasını istemediği ve bu sebepten ötürü BRICS’in büyümesine sıcak bakmadığı söz ediliyor. Gerçekten Hindistan Devlet Lideri Narendra Modi, doruğun birinci gününde yaptığı konuşmada, genişleme konusuna hiç değinmedi.
Zirveye mesken sahipliği yapan Güney Afrika’nın Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa da, dünyanın bir değişim içinde olduğunu belirterek, dünya nizamı siyasetinin temel bir ıslahata gereksinim duyduğunu savundu. Üç günlük tepenin ikinci gününde bir konuşma yapan Ramaphosa, “Yeni gerçekler, temsil güçlerinin artması ve insanlığın karşı karşıya olduğu meselelerle daha yeterli çaba için, dünya nizamı siyaseti ile ilgili kurumlarda temelli ıslahatlar gerektiriyor” tabirlerini kullandı.
Rusya Lavrov tarafından temsil ediliyor
Bir öteki BRICS ülkesi Rusya’nın Devlet Lideri Vladimir Putin Güney Afrika’daki doruğa şahsen katılmadı, yerine Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’u gönderdi. Memleketler arası Ceza Mahkemesi’nin Putin hakkında Ukrayna savaşında işlenen insanlık hatalarıyla temaslı yakalama kararı çıkarması sonrasında Putin tepeye video-konferans yoluyla katılma kararı almıştı.
Zirvede görüntü irtibatıyla konuşan Putin, Ukrayna savaşı nedeniyle ülkesine uygulanan yaptırımları eleştirdi. Putin ayrıyeten, BRICS ülkeleri ortasındaki ticarette ulusal para ünitelerine geçişin gündemde olduğunu lisana getirdi. Global ticarette ABD dolarının egemenliğinden hoşnut olmayan BRICS ülkelerinin gayelerinden biri de dolardan bağımsız hareket etmek. Brezilya Devlet Lideri Lula da Silva da, hedeflerinin “Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri ile tıpkı göz hizasında olmak” olduğunu vurguladı.
Ukrayna savaşı BRICS’in de gündeminde
Da Silva öbür yandan dorukta yaptığı konuşmada, bir sefer daha Ukrayna Savaşı’nın bir an evvel sona erdirilmesi davetinde bulundu. Bu savaşın, gözardı edilemeyecek global tesirleri olduğunu tabir eden Brezilyalı önder, BRICS’in dünya güvenliği ve barışının tartışılabileceği kıymetli bir forum olduğunu belirtti.
“Aralarında BRICS üyelerinin de olduğu pek çok ülkenin direkt Moskova ve Kiev’le temas halinde olmasını olumlu karşılıyoruz” diyen Lula da Silva, “Barışa ulaşmanın zorluklarını küçümsemiyoruz, fakat her gün yaşanan mevt ve yıkıma karşı da kayıtsız kalamayız” dedi.
Ukrayna, muhtemel bir barış müzakeresinin başlaması için Rus ordusuna ilişkin tüm birliklerin büsbütün Ukrayna hududu dışına çıkmasını koşul koşuyor. Brezilya Devlet Lideri Lula, Ukrayna savaşının sona ermesi için sene başında milletlerarası bir arabuluculuk teşebbüsünde bulunmuş ve Brezilya, Şubat ayında Putin’den birliklerini Ukrayna’dan çekmesini talep eden BM kararını desteklemişti. Güney Afrika ise kelam konusu oylamada çekimser kalmıştı.
BRICS kümesi ülkeleri, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 40’ını barındırıyor. Kendini Batı ittifaklarına karşı bir güç odağı olarak pozisyonlandırmaya çalışan BRICS, memleketler arası tesirini de artırmayı hedefliyor.
dpa,AFP / ET,BK