Müslümanlarla hükümet ortasında antisemitizm tartışması
Avrupa Birliği ve ABD’nin terör örgütleri listesinde yer alan Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’i gaye alan saldırısının akabinde Ortadoğu’da tırmanan tansiyon, Almanya’da siyasetle Müslüman çatı kuruluşları ortasındaki güvensizliği derinleştirdi. Alman hükümetinin temsilcileri, Müslüman cemaat temsilcilerini Hamas ile ortalarına net ara koymamak, antisemitizmi gereğince kınamamak ve İsrail’in varlığını açıkça tanımamakla eleştiriyor. Müslüman cemaatler ise 7 Ekim’den beri taarruzları tekraren kınadıklarını belirterek yöneltilen dayanaksız suçlamaların Müslümanlara yönelik nefret ve tehdidi artırdığını savunuyor.
Bu gergin ortamda Almanya İçişleri Bakanlığı öncülüğünde düzenlenen İslam Konferansı Salı günü Berlin’de başladı. Hükümet, 2006 yılından beri düzenlenen konferansta Almanya’da yaşayan 5 milyon 500 binden fazla Müslüman ülkeden gelmiş vatandaşın sıkıntılarını konuşmak için bir platform oluşturmayı ve birlikte tahlil teklifleri üretmeyi hedefliyordu. Konferansın gündeminde okullarda verilecek İslam din dersleri, manevi danışmanlık ve Müslüman kuruluşların toplumsal alanlarda da kurumsallaşması üzere mevzular yer alıyordu.
Ancak Hamas-İsrail çatışması sonrası Müslümanlar ortasında antisemitizmin arttığı tarafındaki tenkitler sebebiyle İslam Konferansı’nda başa dönüldüğü ve Müslüman cemaatlerin birer muhatap olarak değil izleyici olarak davet edildiği eleştirisi lisana getiriliyor.
Konferansın iki günlük programında yüklü olarak bakanlar, müsteşarlar, üst seviye siyasi temsilciler ve İslam konusunda uzman bilim insanları öne çıkıyor. Konferansın bir panelinde Berlin Eyalet Emniyet Teşkilatı Antisemitizm ve Belirli Kümelere Yönelik Düşmanlıkla Çaba Merkezi Dairesi Yöneticisi, bir başkasında de Müslüman cemaatlere yönelik sert tenkitleriyle dikkat çeken araştırmacı Ahmed Mansour yer alıyor.
“Müslüman cemaatler yalnızca izleyici”
Konferansa yalnızca izleyici olarak çağrıldıklarını söyleyen Almanya’daki Ulusal Görüş’e (IGMG) bağlı cami derneklerinin çatı örgütü İslam Kurulu Lideri Burhan Kesici, hükümetin tavrını eleştirenlerden.
Kesici, “büyük Müslüman çatı kuruluşları yerine programa tek tük küçük kimi cemaatlerin çağrıldığını, öte yandan Müslüman cemaatleri sert biçimde eleştiren kimi kişi yahut kümelerin panelist olarak yer aldığını, bunun da Müslümanların tekrar mahkum edilmesi ve kendilerini savunmak zorunda bırakılmaları olduğunu” belirtiyor.
DW Türkçe’ye konuşan Kesici, “7 Ekim’den beri Hamas terörünü tekraren kınadıkları, sivil vefatları mahkum ettiklerini, şiddete son verilmesi için davette bulunduklarını, lakin buna karşın daima tenkitlere maksat olduklarını, hatta tehdide varan açıklamalarla karşılaştıklarını” söylüyor. Kesici, “Bu yapan değil, biz burada kalıcıyız, buralıyız ve uzun vadeli olarak burada bir ortada yaşayacağız, bu tavrın getirisi yok” diyor.
İslam Konferansı’nın açılışında konuşan eski Cumhurbaşkanı Christian Wulff’un kelamları de siyaset ile Müslüman çatı kuruluşları ortasındaki aralığın kapanması yerine daha da açıldığına işaret etti. Wulff, “Müslümanlık’taki Yahudi düşmanlığının köklerinin çok eskilere uzandığını, Kur’an’da bazen Museviler hakkında çarpık bir tablo çizildiğini” savunarak “Herkesin farkına varması gereken, artık 7’nci yüzyılda Peygamber’in (Muhammed) Musevileri öldürttüğü yahut sürdürdüğü Medine’de değiliz. 2024’ün eşiğindeyiz” diye konuştu ve Müslümanları kendi tarihleriyle yüzleşmeye çağırdı.
Hristiyan Demokrat Partili (CDU) eski Cumhurbaşkanı, 2010 yılında “İslam Almanya’nın bir parçasıdır” kelamlarıyla hafızalara kazınmış ve Müslüman göçmenlerin sempatisini kazanmıştı. Wulff’un Berlin’deki konuşmasında, Diyanet İşleri Lideri Ali Erbaş’ın İsrail’i “Müslüman coğrafyanın bağrına saplanan paslı bir hançer” diye niteleyen kelamlarını hatırlatıp kınaması ve bir ilahiyatçı olarak bu düzeyde vaazlar verdiği sürece tenkitlere şaşırmaması gerektiğini söylemesi de adresi “Ankara olan bir mesaj” olarak yorumlandı.
Ankara ile alakalar DİTİB’i gaye yaptı
Diyanet İşleri Lideri Ali Erbaş dışında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Hamas’ı sahiplenen ve İsrail’i “terör devleti” olarak niteleyen açıklamaları da Almanya’da Diyanet İşleri Türk İslam Birliği’ni (DİTİB) tenkit oklarının maksadına koydu. DİTİB, Türkiye’de eğitilen ve devlet memuru olarak Almanya’ya gönderilen binden fazla din görevlisinin buradaki mescitlerinde vazife yapması nedeniyle son yıllarda “Türk hükümetinin uzantısı” olmakla eleştiriliyor.
DİTİB’e, bilhassa yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarına seçme hakkı verilmesinden bu yana AKP için seçim çalışmaları yaptığı argümanı yöneltiliyor. 15 Temmuz darbe teşebbüsü sonrasında Almanya’daki kimi imamların Diyanet İşleri Başkanlığı’nın davetiyle kimi cemaatlerde Gülen yapılanmasına üye olduğu öne sürülen bireylerin ve muhaliflerin isimlerini listeleyip Ankara’ya gönderdiği argümanları tenkitleri daha da tetikledi. “Suriye ve Irak’a yönelik hava harekatlarının başarısı için sabah mescitlerde namaz kılınması ve dualar edilmesi”, “Çanakkale Şehitleri Anması üzere etkinliklerde çocuklara asker kıyafetleri giydirilip oyuncak silahlarla müsamereler yaptırılması” DİTİB’i gaye tahtasına koydu.
Son olarak bir Taliban temsilcisinin Köln’deki DİTİB mescidinde aktiflik düzenlediğinin ortaya çıkması DİTİB’e yönelik eleştirel sesleri daha da arttırdı.
DİTİB’in merkezinin bulunduğu Kuzey Ren-Vestfalya Eyaleti Başbakanlık Dairesi Lideri Hristiyan Birlik Üyesi (CDU) Nathanael Liminski, son olarak “DİTİB’i İslam din dersleri için muhatap olarak kabul etmeyi İsrail’in varlığını resmen tanımasına ve antisemitizmi kınaması” koşuluna bağladı. Almanya’da din dersleri eğitimi eyaletlerin yetkisinde.
DİTİB gaye tahtası yapılmaktan şikayetçi
DİTİB ise DW Türkçe’ye verdiği demeçte, 7 Ekim’den beri yaptığı ve Hamas’ın taarruzları ile Ortadoğu’daki sivil vefatlarını kınayan açıklamalarına dikkat çekiyor ve buna karşın maksat gösterilmeleri nedeniyle son 1,5 ayda mescitlerinde 50 kadar tehdit, nefret söylemi ve atak ile karşı karşıya kaldıklarını kaydediyor. Siyasetçilerin, ikili görüşmelerde kendilerine açıklamaları ve hutbelerinden ötürü teşekkür ettiğini, kamuoyu ve medyada ise kendilerini haksız biçimde eleştirdiklerini belirten DİTİB yetkilileri, “din dersi üzere toplum için değerli bahislerin bu tıp kısa vadeli siyasi tansiyonlarda heba edilmemesi” davetinde bulunuyor. DİTİB, Hessen, Hamburg, Rheinland-Pfalz ve Kuzey Ren-Vestfalya üzere eyaletlerde hükümetlerin resmi ortağı olduklarını hatırlatıyor.
7 Ekim’den bu yana yapılan Müslümanlara yönelik sert açıklamalardaki lisanın “ötekileştirici ve ayrıştırıcı” olduğunu aktaran DİTİB, “Endişelerimizin dikkate alınması gerekiyor, çünkü ibadetlerimizi yerine getirmek için inanç ortamına gereksinimimiz var. Devletin bu inanç ortamını tekrar tesis etmesi gerekiyor” talebini lisana getiriyor. “Toplumsal barış ve huzurun, Yahudi ve Müslümanlara yönelik nefret ve ayrımcılık taarruzlarına karşı en âlâ savunma sistemi olacağını” da savunan DİTİB, Müslüman teşkilatlarının bu gergin süreçte diyaloğa dahil edilmediği manzarasının İslam Konferansı için değerli bir eksiklik olduğu yorumunu da yapıyor.
“DİTİB’in Taliban ve gibisi yapılarla en ufak yakınlığı yok”
DİTİB, Köln’deki bir dernek salonunda Taliban temsilcisinin konuşma yapmasına ait bütün gerekli açıklamaları yaptıklarını, kendilerinin düzenleyici olmadığını, bundan haberdar olduklarında kınadıklarını ve salonu kullanan Afgan derneğe giriş yasağı konulduğunu kaydediyor. Buna karşın topyekün gaye tahtasına konulduklarını, Almanya’da kayıtlı 858 derneği bulunan bir derneğe yönelik bu tavrın Müslümanların huzurunu bozacağını savunan DİTİB yetkilileri, “DİTİB’in Taliban ve gibisi yapılarla en ufak bir yakınlığı dahi olmadığını bilmektedir. Bu davet bilgimiz dışında öbür bir kiracı dernek tarafından gerçekleştirilmiştir. Bunu en şiddetli formda tekrar kınıyoruz” diyor.
Geçen hafta DİTİB’in Köln Chorweiler’daki cami derneği salonunda Taliban’ın Besin ve İlaç Dairesi Lideri Dr. Abdulbari Ömer’in konuşma yaptığı ortaya çıkmıştı. Daha sonra Ömer’in Almanya’ya nasıl geldiği soru işaretlerine neden olmuş, akabinde Hollanda üzerinden Almanya’ya geldiği kestirim edilmişti. Ömer’in Hollanda’da Dünya Sıhhat Örgütü’nün bir toplantısına katıldığı, toplantı sırasında Hollanda Sıhhat Bakanı Ernst Kuipers ile toplumsal medya üzerinden bir fotoğrafını paylaştığı anlaşılmıştı. Kuipers daha sonra Ömer’in kim olduğunu bilmeden fotoğraf çekildiğini söylemişti.
Bu ortada Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti’ndeki Villigst Protestan Akademisi’nin düzenlediği 37’nci Afganistan Konferansı’na da bir Taliban temsilcisinin davet edildiği, ancak DİTİB ilişkili tartışmalar üzerine evvelki gün davetinin iptal edildiği açıklandı. Pazartesi günü bir duyuru yapan Protestan Akademisi ve Protestan Kilisesi, “Şu periyot itibariyle açık ve eleştirel bir görüş alışverişi için uygun bir ortam sağlanamayacağından Taliban temsilcisinin daveti iptal edilmiştir” sözleri yer aldı. İptal olmasaydı Taliban temsilcinin iştirakiyle 8 ve 9 Aralık’ta Schwerte kentinin Villigst bölgesinde 37’nci Afganistan Konferansı düzenlenecekti.