AYM: Hükümeti eleştiren emekçinin kovulması hak ihlalidir
Anayasa Mahkemesi (AYM), Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı altı emekçinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve hükümetini eleştiren paylaşımlar yaptığı gerekçesiyle tazminatsız işten atılmasını”hak ihlali” olarak nitelendirdi. Personellerin işe geri alınması emeliyle tekrar yargılama kararı veren Yüksek Mahkeme, personellerin paylaşımlarının “kamusal çıkarlarla” ilgili olduğuna vurgu yaptı.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İzmit Atık ve Artıkları Arıtma Yakma ve Kıymetlendirme Anonim Şirketinde (İZAYDAŞ) çalışan çalışanlar, bir kısmı 15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra olmak üzere çeşitli tarihlerde toplumsal medya hesaplarından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve hükümeti eleştiren paylaşımlar yapmıştı. Emekçiler, “Erdoğan’ın oğlunu askere göndermemesi, diploması tartışması, sokağa çıkma yasakları, Abdullah Öcalan ile tahlil sürecinde yapılan görüşmeler, Mesut Barzani’nin AKP mitinglerine katılması” üzere birçok mevzuda tenkitler yönelmişti.
Kocaeli Belediyesi Teftiş Şurası Başkanlığı’nın raporu üzerine altı çalışanın kontratı “Ahlak ve yeterli niyet kurallarına uymayan haller” gerekçesiyle tazminatsız olarak feshedildi. Kocaeli 5. İş Mahkemesi, “güven bağlantısının zedelendiği” gerekçesiyle personellerin işe iade taleplerini reddetti. Bu karar Yargıtay 9. Hukuk Dairesi tarafından da onandı. Bunun üzerine personeller, son deva olarak AYM’ye kişisel müracaatta bulundu.
AYM, yaptığı değerlendirmedeişçilerin özel hayata hürmet hakkı ile söz özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verdi. İhlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için kararın, tekrar yargılama yapılmak üzere Kocaeli 5. İş Mahkemesine gönderilmesine karar veren AYM, her bir çalışana 20 bin TL tazminat ödenmesine de hükmetti.
Kamusal çıkar vurgusu
Kararın münasebetinde, personellerin genel olarak siyasetçileri, hükûmeti, kamu gücünü kullanan idarecileri ve onların siyasi ve idari davranışlarını amaç aldığı ve bakış açılarından kimi siyasetçilere, kamu görevlilerine ve hükûmet siyasetlerine yönelik kelamlar sarf ettiği anlatıldı. Müracaatçıların açıklamalarında lisana getirdikleri kanıların bireylerin hayatlarının öbür bireylere kapalı ve mahrem alanına ait olmadığı belirtilen kararda, “sosyal medya paylaşımlarında ele alınan mevzuların kamusal çıkarlarla ilgili olduğu ve toplumu yakından ilgilendiren konuşmaların çerçevesinin değerli ölçüde politik alanda kaldığı” vurgulandı.
Kararda devamla “Bu prestijle değerli kamusal tartışmaların yaşandığı süreçler birer seçmen ve vatandaş olarak müracaatçıların da yakın kontrolündedir ve müracaatçılar internet ortamında tabir özgürlüğünden yararlanmak için başvurulan yaygın ve tanınan araçlardan biri hâline gelen toplumsal medya platformlarından niyetlerini açıklamıştır. Bu nedenle de kimi devlet yetkililerinin şöhret ve prestijine yönelik akınların şirketin haklarını haleldar etmesi ile müracaatçıların temel hak ve özgürlüklerinin çatıştığı mevcut davada çıkarlar ortasındaki dengelemenin yapılması sırasında mahkemeler bu dengeyi kurmakta başarısız olmuştur” denildi.
Kararda, paylaşımların mesai saatleri içinde ya da iş araçlarıyla veya işyerinde yapıldığına yönelik bir tespit olmadığına dikkat çekildi.
“Yerel mahkeme ihtimamlı bir yargılama yapmadı”
Yerel mahkemenin, ihtilafa mevzu içeriklerin niteliklerini ve kullanıldığı bağlamı, tıpkı vakitte kelam konusu paylaşımların beklenen tesirlerini kâfi derecede ve ayrıntılı bir formda incelemediği belirtilen kararda, “Güncel mevzularda ve sürmekte olan toplumsal tartışmaları ilgilendiren paylaşımların iş mukavelesinin feshine münasebet yapılması karşısında mahkemeler, müracaatçılar ile patron ortasındaki itimat alakasının koptuğu ve paylaşımların iş yerinde aksiliğe yol açtığı kabulüne dair ilgili ve kâfi münasebetler sunamamıştır. Müracaatçıların paylaşımlarının patron ile ortalarındaki itimat bağlantısının kopmasına neden olduğu tarafındaki kabulün patronun tek taraflı beyanına dayandığı lakin paylaşımların sonuçları prestijiyle iş mukavelesinin sürdürülmesinin patrondan beklenemeyeceği konusunun patron ve mahkemeler tarafından ortaya konulamadığı anlaşılmıştır” sözleri yer aldı.
Kararda, paylaşımların 2011-2016 yılları ortasındaki farklı tarihlerde yapılmasına karşın paylaşımların yapıldığı tarihlerde müracaatçıların kendilerine rastgele bir suçlama yöneltilmeden kelam konusu işyerinde çalışmaya devam ettikleri anımsatıldı. Buna karşılık işten çıkarma yaptırımının amaçlanan amaçlara ulaşmak için son derece ağır olduğu vurgulanan kararda, lokal mahkemenin ihtimamlı bir yargılama yapmadığı, anayasal garantilerin korunması açısından devletin yükümlülüklerini yerine getirmediği kaydedildi.
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl ulaşabilirim?